सुत्केरीको योनी  सिलाईयो

½बाँके, १६ फागुन½

शल्यक्रिया गर्दा बिरामीको पेटभित्रै कै“ची छुटेको घटना सेलाउन नपाउ“दै अस्पतालको लापरबाहीको अर्को घटना सार्वजनिक भएको छ । भेरी अञ्चल अस्पतालको चरम लापरबाहीका कारण एक सुत्केरी महिलाको शल्यक्रिया गर्दा योनी समेत सिलाइको घटना सार्वजनिक भएको छ । 

बा“केको सम्शेरगञ्ज ४ की  १७ वर्षिया दिपा थारको सुत्केरी अवस्थामा अप्रेशन गर्दा योनीको धेरै जसो भाग समेत सिलाएको पीडितका श्रीमान गणेश थारले जानकारी दिए । थारका अनुसार दिपाको पिसाब गर्न अंगबाहेकको भाग सिलाइएको छ ।   

दिपाको गत पौष १९ गते बिहान भेरी अञ्चल अस्पतालमा शल्यक्रिया भएको थियो । पिसाब गर्नमिलेका कारण घटना ढिलो मात्र थाहा पाएको थारको भनाई छ ।   सिलाइएको स्थानमा घाउ बढ्दै गएको थारले जानकारी दिए । 

पीडितका श्रीमानले लापरवाही गर्ने डाक्टरलाई कारवाही हुनुपर्ने र अस्पतालले क्षतिपुर्ति दिनुपर्ने माग गरेका छन् । भेरी अञ्चल अस्पतालका प्रमुख डा. नरेन्द्र कुमार रायले अन्जानवश यस्ता घटनाहर यदाकदा हुने भएपनि यसबारे आफूले बुझ्ने बताएका छन् ।

तीन सातापछि सहकारी संघको विजयी घोषणा

दीपक बुढा

½सुर्खेत, १६ फागुन½

जिल्ला सहकारी संघ सुर्खेत २० दिन देखि पदाधिकारी बिहिन बनेको थियो । तदर्थ समितिले निर्वाचन सम्पन्न गरेपछि निर्वाचित पदाधिकारी घोषणा हुन नसक्दा संघ नेतृत्व विहिन बनेको हो । निर्वाचन भएको तीन सातापछि मंगलबार निर्वाचन मण्डलले विजयी घोषणा गरेको छ । 

निर्वाचन भएको लामो समयसम्म विवाद उत्पन्न भएपछि विजयी पदाधिकारी घोषणा हुन सकेको थिएन् । असन्तुष्ट समूहले सहकारी संघ निर्वाचनको मतपेटीका राखिएको वीरेन्द्रनगर नगरपालिका सभा कक्षामा तालाबन्दी गरेका थिए । निर्वाचनका विषयमा कुनैपनि सहमति जुट्न नसकेपछि निर्वाचनको परिणाम घोषणा हुन नसकेको हो ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालय सुर्खेतको निर्देशनमा मंगलबार ताला फोडिएको छ । ताला फोडिएपछि निर्वाचन समितिले निर्वाचित पदाधिकारीको घोषणा गरेको छ । सहकारी संघ सुर्खेतको २०६८ साल माघ २५ गते निर्वाचन सम्पन्न भएको थियो ।

जिल्ला सहकारी संघको अध्यक्षमा अमृत वि.सी., उपाध्यक्षमा ज्ञानेन्द्र वली, सचिवमा कविता थापा, कोषाध्यक्षमा इन्दु शाही, सदस्यहरमा पार्वती गिरी, विद्याभूषण मानन्धर,  इन्द्रा वि.सी., सुमित्रा कोइराला, छविलाल सिक्देल, दानबहादुर घर्ती, जयमती अधिकारी, रविन्द्र शाह, निर्मला राना, अर्जुन बुचामगर छनोट भएको जनाईएको छ । मत परिणाम अनुसार वि.सी. एक मतले अगाडी रहेका थिए । सहकारी संस्थाहरको छाता संगठन जिल्ला सहकारी संघको अध्यक्षमा वि.सी. झिनो मतले विजयी भएका हुन् ।  एकीकृत नेकपा माओवादी र नेपाली कांग्रेसको संयुक्त प्यानलबाट अध्यक्षका उमेदवार बनेका चन्द्रप्रसाद थानीलाई एक मतले हराउ“दै वि.सी. विजयी भएका हुन् । 

नेकपा एमालेको एकल प्यानलबाट अध्यक्षमा निर्वाचित भएका वि.सी. यस अघिको जिल्ला सहकारी संघ तदर्थ समितिको संयोजक समेत रहेका थिए । जिल्ला कृषि सहकारी संघको अध्यक्षको भूमिका समेत निर्वाह गरिरहेका वि.सी. लाटीकोइली–४ घुस्रा निवासी हुने भने लाटीकोइली गाविसका निवर्तमान गाविस अध्यक्ष समेत हुन् । संयुक्त प्यानलबाट उपाध्यक्ष्ँमा ज्ञानबहादुर वली, सचिवमा कविता थापा, कोषाध्यक्षमा इन्दु शाही, सदस्यहरमा कर्णबहादुर बुढा, पार्वती गिरी, रविन्द्र शाह, विद्याभूषण मानन्धर लगायत विजयी भएका छन् । लेखामा कृष्णप्रसाद पौडेल संयोजक र सदस्यहरमा एैश्वर्य ढकाल, सोमप्रसाद ढकाल निर्वाचित भएका छन् । 

एकल प्यानलबाट अध्यक्षमा वि.सी., उपाध्यक्षमा तिलकराम डांगी, सचिव यज्ञ ढकाल, कोषाध्यक्ष्ँ मञ्जु सुनार, सदस्यहरमा नेत्रलाल महतारा, प्रशुराम कंडेल, टोपबहादुर रास्कोटी, निर्मला राना, खगिसरा नेपाली, मुरानी ढकाल, नरबहादुर चन्द, पूर्णप्रसाद पौडेल, जयप्रसाद आचार्य, रत्नबहादुर वि.सी., रामबहादुरभण्डारी निर्वाचनमा सहभागि भएका थिए । 

त्यसैगरी लेखा समिति संयोजकमा गजबहादुर बुढा, सदस्यमा नरहरी ढकाल र विन्दु रेग्मीले निर्वाचनमा प्रतिस्पर्धा गरेका थिए । निर्वाचन प्रक्रिया  पुन थाल्नुपर्ने भन्दै माओवादी तथा कांग्रेसीहरको संयुक्त प्यानलले माग राख्दै आएका थिए । 

निर्वाचन समितिका संयोजक नन्द भण्डारीका अनुसार सदस्य पदमा भएको निर्वाचनमा कर्णबहादुर बुढा र रेशमबहादुर जिसीको मत बराबर भएपछि उक्त पदको घोषणा हुन भने बा“कि रहेको छ ।

यसैवीच जिल्ला सहकारी संघ लिमिटेड सुर्खेतको माघ २५ गते सम्पन्न निर्वाचनको मत परिणाम मंगलबार गरिएको घोषणा प्रति आपत्ति जनाईएको छ । मत गणना चित्त नबुझेको भन्दै जिल्ला सहकारी संघ अध्यक्षका उमेदवार चन्द्रप्रसाद थानीले आपत्ति जनाएका हुन् ।

शिक्षक धर्नामा प्रहरी हस्तक्षेप

दुबै तर्फका गरी ७ जना गम्भीर घाईते

दीपक बुढा

सुर्खेत, १४ फागुन

शान्तिपूर्ण प्रदर्शनका क्रममा शिक्षकहरुमाथी प्रहरीले हस्तक्षेप गरेको छ । आफ्ना मागहरु पुरा गराउन शिक्षा कार्यालयको गेटमा धर्नामा बस्न गएका शिक्षकहरुमाथी लाठ्ठी चार्ज भएको थियो । शिक्षकहरुका तर्फबाट पनि ढुंगा प्रहार हुन् थालेपछि स्थीति तनावपूर्ण बनेको थियो ।  

प्रहरीको लाठ्ठी चार्जबाट ६ जना शिक्षक गम्भीर घाईते भएका छन् भने शिक्षकहरुको ढुंगा प्रहारबाट एक जना प्रहरी जवान घाईते भएका छन् । गम्भिर घाईते हुनेहरुमा अखिल नेपाल शिक्षक संगठनकी केन्द्रिय सदस्य शान्ति ढकाल, शिक्षिका पार्वती गिरी, शिक्षक राजिवकुमार वली, रामप्रसाद लम्साल, शिक्षक कल्यान केसी, दिपकराज आचार्य रहेको नेपाल राष्ट्रिय शिक्षक संगठन सुर्खेतका अध्यक्ष शिवप्रसाद उपाध्याले जानकारी दिए । घाईते भएका शिक्षकहरुको स्थानीय देउती नर्सिङ होममा उपचार भैरहेको छ ।

त्यसैगरी शिक्षकहरुको ढुंगा प्रहारबाट ड्यूटीमा खटिएका नं. ३ गुल्म सुर्खेत दरवन्दी भई जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा कार्यरत प्रहरी जवान श्यामजंग शाहको टाउकोमा चोट लागेको छ । घाईते भएका शाहको उपचार क्षेत्रीय अस्पताल सुर्खेतमा भई रहेको र उनको टाउकोमा ८ टा“का लगार्ईएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय जनाएको छ ।

झडपमा ६० भन्दाबढी शिक्षक र २१ भन्दाप्रहरी सामान्य घाईते भएको दुवैपक्षले विज्ञप्ति मार्फत जनाएका छन् । भिडलाई नियन्त्रणमा लिन प्रहरीले ६ सेल अश्रु ग्याँस प्रहार गरेको थियो । जिल्ला शिक्षा कार्यालयमा धर्ना दिन गएका शिक्षकहरुलाई प्रहरीले गेटबाट शिक्षा कार्यालय प्रवेश गर्न खोज्दा लाठ्ठी चार्जका साथै अश्रुग्या“स प्रहार र हवाई फाएर गरपछि झडप भएको थियो ।  

शिक्षकहरुको आन्दोलनमाथी प्रहरी निरीक्षक ऋषिकुमार ढुंगानाले बल प्रयोग गर्न निर्देशन दिएका थिए । उनकै निर्देशनमा दुवै पक्षवीच झडपको अवस्था उत्पन्न भएको हो । उनी आफैले समेत दर्जनौ शिक्षकहरुलाई लाठ्ठी प्रहार गरेका थिए ।

जिल्ला शिक्षा अधिकारी रामप्रसाद उपाध्यायले आफुले शिक्षकको आन्दोलन भएकाले सुरक्षाका लागि प्रहरीको माग नगरेको बताएका छन् । उनले आफु शिक्षकको आन्दोलनमा सहमत भएको बताएका छन्  । शिक्षकहरु र प्रहरीबीच झडप भएपछि जिल्ला शिक्षा अधिकारी उपाध्यायले कार्यालयको जिम्मा म लिन्छु भनेपछि शिक्षकहरुलाई प्रहरीहरुले भित्र जान दिएका थिए । ¥याली सहित शिक्षा कार्यालय पुगेका शिक्षक कार्यलय भित्र गएर मूल ढोकाको अगाडी विभिन्न नारा तथा आफ्ना मागहरुको प्रदर्शन गरेका थिए । केहि समयको प्रदर्शन पनि शिक्षकहरु स्थानीय घण्टाघर चोकमा आएर सभामा परिणत भएका थिए । शिक्षकहरुले सभामा बोल्दै जिल्लाका तीन कार्यालय प्रमुखको राजीनामा समेत मागेका छन् । एसपी गोविन्दराम परियार, निमित्त प्रमुख जिल्ला अधिकारी हरिप्रसाद प्याकुरेल र जिल्ला शिक्षा अधिकारी रामप्रसाद उपाध्यायको राजिनामा समेत मागेका छन् । 

प्रहरीले आफुहरुको शान्तिपूर्ण आन्दोलनलाई प्रहरी, प्रशासन र शिक्षा कार्यालयको आदेशमा दवाउन खोजेको भन्दै तीनै जनाको राजिनामा मागेका हुन् । साथै घाईते शिक्षकहरुको निःशुल्क उपचारको समेत माग गरेका छन् । शिक्षकहरुले आफुहरुको शान्तिपूर्ण आन्दोलनमा हस्तक्ष्ँेप गरेकोले सोमवार पनि देशभरका निजी तथा सामुदायिक वियालय बन्द गर्ने घोषणा गरेका छन् ।

शिक्षकहरुले यस अघि पनि आफ्ना विभिन्न मागहरु राखि शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्दै आएका थिए । शिक्षकहरुले यस अघि  दूई चरणमा स्थायी शिक्षकहरुलाई प्रक्रिया पु¥याई स्थायी गर्नुपर्ने, म्यादहदका आधारमा अस्थायी शिक्षकलाई स्वतः स्थायी सरह उपदानको व्यवस्था गर्नुपर्ने, शिक्षक सेवा आयोग खोल्नुपर्ने, शिक्षक सेवा आयोगलाई संवैधानिक आयोग बनाउनुपर्ने लगायतका विषयमा सरकारले दुई वर्षअघि नै सहमति गरेपनि कार्यान्वयन नभएको शिक्षकहरुको गुनासो रहेको छ ।

शिक्षकहरु पेशागत र स्थानीय मागहरु राखेर आन्दोलित भएका छन् । विगतका सम्झौताहरु कार्यान्वयन नभएको भन्दै शिक्षकहरुले फेरी तेस्रो चरणको आन्दोलन घोषणा गरी शनिबार विद्यालयमा शिक्षण गरी आईतबार शिक्षण संस्था बन्द गरी ¥याली सहित जिल्ला शिक्षा कार्यालयमा धर्ना दिन जम्मा भएका हुन् ।  धर्नापछि आयोजित कोणसभालाई सम्वोधन गर्दै शिक्षक युनियनका अध्यक्ष खड्काले केन्द्रिय कार्यक्रम जिल्ला शिक्षा अधिकारीको कार्यकक्षमा प्रतिनिधिमुलक ढंगबाट धर्ना बस्ने भएपनि आजपनि सुर्खेतका सम्पूर्ण विद्यालयमा बन्द गरिने बताए । उनले आन्दोलनको स्वरुपबारे नखुलाएर प्रहरी दमन विरुद्ध आज फागुन १५ गते केही गरेर देखाउने चेतावनी दिए  । 

उनले शिक्षकमाथी गरेको दमनबारे सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी, प्रहरी उपरिक्षक र जिल्ला शिक्षा अधिकारीले माफी माग्नुपर्ने बताए । 

त्यस्तै, नेपाल राष्ट्रिय शिक्षक संगठनका केन्द्रिय सचिव डण्डीप्रसाद शर्माले प्रहरीहरुलाई पनि शिक्षकले नै पढाएको उल्लेख गर्दै गलत शिक्षा पढेकाले अब सहि शिक्षाका लागि निःशुल्क पढ्न फेरि कक्षा एकदेखि भर्ना हुन आग्रह गरे ।  शान्तिपूर्ण आन्दोलनमा प्रहरी प्रशासनले हस्तक्षेप गरेको भन्दै संयुक्त शैक्षिक आन्दोलन समिति सुर्खेतले विज्ञप्ति निकालि घाइते शिक्षक, विद्यालय कर्मचारीहरु, आन्दोलनप्रति समर्पणको उच्च सम्मान गर्दै सिघ्र स्वास्थ्य लाभको कामना गरेको छ । साथै उनीहरुको सम्पूर्ण औषधी उपचार गर्न समेत माग गरेको छ । 

जिल्ला प्रशासन, जिल्ला शिक्षा अधिकारीप्रति घोर भत्र्सना समितिले गरेको छ ।  शिक्षकहरु शिक्षक जुलुसमथी भएको बर्बरता पूर्ण ब्यबहारको बिरुद्ध सोमबार जिल्लाका सम्पूर्ण शैक्षिक संस्था बन्द गरी विहान १० बजे मंगलगढीमा जम्मा हुने विज्ञप्तिमा उल्लेख छ । विज्ञप्तिमा सोमबार दमन गर्ने प्रमुख जिल्ला अधिकारी, प्रहरी प्रमुख र जिल्ला शिक्षा अधिकारीले माफी नमागे आन्दोलन अझ शसक्त बनाएर अगाडी बढ्ने उल्लेख गरिएको छ । 

शिक्षकहरुमाथी भएको दमनको विषयमा नेकपा एमाले सुर्खेत, मानव अधिकार तथा जनउत्थान केन्द्र सुर्खेतले छुट्टा छुट्टै विज्ञप्ति निकालेर विरोध जनाएका छन् । 

 सूचना, प्रविधिमा क्यानले सक्रियता बढाउने 

सुर्खेत, १३ फागुन

कम्प्यूटर एशोशियसन अफ नेपाल (क्यान) सुर्खेतले जिल्लाको सूचना, प्रविधिमा सक्रियाता बढाउने भएको छ । कम्प्यूटर विज्ञान तथा सूचना प्रविधिको हस्तान्तरण, आयात, निर्यात र सोको विकास विस्तार गरिने क्यानका अध्यक्ष रामकिशोर रावलले बताएका छन् ।

शनिबार क्यानले वीरेन्द्रनगरमा पत्रकार सम्मेलन गरी संस्थाको उद्देश्य र कामहरुको बारेमा जानकारी गराउने क्रममा उनले उक्त कुरा बताएका हुन् । 

कम्प्यूटर विज्ञान तथा सूचना प्रविधिको क्षेत्रमा कार्यरत व्यक्ति, संघ संस्था सबैलाई आबद्ध गरी कम्प्यूटर विज्ञान तथा सूचना प्रविधिको क्षेत्रमा आफ्ना गतिविधिहरु अगाडी बढाउने उद्देश्य लिएको संस्थाका अध्यक्ष रावलले जानकारी दिए । 

लामो समयदेखि जिल्लामा क्यानको स्थापना गर्न पहल भएपनि विभिन्न कारणले क्यान स्थापना हुन नसकेको क्यान सुर्खेतका महासचिव पूर्णदेव अधिकारीले बताए । उनले भने–‘कम्प्यूटर, प्रविधिको क्षेत्रमा काम गर्ने साथीहरुले पहिलनै संस्था दर्ता गर्न पहल  थालेका थियौं तर विभिन्न कारणले हुन सकेन’ ।

संस्थाले निकट भविष्यमा जिल्लालाई सूचना प्रविधिको क्षेत्रमा अगाडी बढाउनका लागि क्यान मेलाको आयोजना गरिने समेत अध्यक्ष रावलले पत्रकारलाई जानकारी दिए । 

संस्थाले विज्ञान तथा सूचना प्रविधि सम्बन्धि शिक्षण संस्था, संस्थान वा तालिम केन्द्र आदिबाट लिईने शिक्षा तथा तालिममा एकरुपता ल्याई गुणात्मक विकास गर्न सहयोग गर्ने,  विज्ञान तथा सूचना प्रविधिका व्यवसायीकाहरुबीच समन्वय ल्याई तिनिहरुले दिने सेवामा एकरुपता ल्याउन सहयोग गर्ने भएको छ । 

क्यानको साधारण सभा चैत्र ४ गते हुने जानकारी दिएको हो । क्यानको स्थापना वि.स. २०६७ पुसमा भएपनि आधिकारीक रुपमा २०६८ साल माघ २४ गते कम्प्यूटर विज्ञान तथा सूचना प्रविधि क्षेत्रमा कार्यरत सम्पूर्ण प्राविधिक विशेषज्ञ,कम्पनि, संघ, संस्था आदि सबैलाई समेटी यसको स्थापना भएकोको हो । ज्ञान, सीप प्रविधि 

र तालिम प्राप्त एवं प्रदान गर्नको लागि आवश्यक बन्दोबस्त गर्ने गराउने उद्देश्य पनि संस्थाले राखेको छ । त्यस्तै संस्थामा आवद्ध कम्प्यस्टर विज्ञान तथा सूचना प्रविधिको क्षेत्रमा कार्यरत व्यक्ति, फर्म, कम्पनि,संघ संस्था आदिको हक हित सुरक्षा र सुविधा उपलब्ध गराउने लगायतका उद्देश्यहरु संस्थाले राखेको छ ।  

राष्ट्रिय नीति निर्माणमा सहयोग गर्ने लगाएतका कार्य गर्ने संस्थाले बताएको छ । संस्थाको तदर्थ समितिको उपाध्यक्ष टेकबहादुर खड्का, महासचिव पूर्णदेव अधिकारी, कोषाध्यक्ष खगेन्द्र के.सी, सचिवमा धर्मराज भण्डारी तथा सदस्यहरुमा तिलक आचार्य, लोकप्रसाद दाहाल, प्रेमप्रकाश आचार्य र कल्पना लामिछाने रहेका छन् ।  

पोल्टीफार्मले धानेको औद्योगिक क्षेत्र

तीन दशकदेखी स्तर उन्नति हुन सकेन

खेमराज वली 

सुर्खेत, १२ फागुन

सुर्खेतको एक मात्र औद्योगिक क्षेत्र पोल्टीफार्मले धानेको छ । औद्योगिक क्षेत्रमा सबैभन्दाबढी पोल्टीफार्मको संख्या रहेको छ । अन्य उद्योगका लागि उपयुक्त स्थल, वातावरण, पूर्वाधार नहु“दा अन्य उद्योगको संख्या शुन्य जस्तै रहेको छन् भने औद्योगिक क्षेत्रमा पोल्टीफार्मको संख्या मात्रै धेरै रहेको छ ।

हाल औद्योगिक क्षेत्रमा दुई वटा टेक्स टाईल (कपडा) उद्योग, २ वटा का“स तथा स–मिल, २ वटा हातेकागज उद्योग, एउटा फर्निचर उद्योग, ४ वटा पोल्ट्रिफार्म तथा फिड उद्योग, एउटा फुड (स्वायविन) उद्योग, ४ वटा अटो तथा इन्जिनिरियङ उद्योग, एउटा  प्लाष्ट्रिक उद्योग, एउटा प्लाईउड उद्योग लगाएत उद्योग सञ्चालन भएका छन् । 

स्थापनाको ३० बर्ष वितिसक्दा समेत वीरेन्द्रनगर औद्योगिक क्षेत्रको अवस्था उस्तै रहेको छ । मध्यपश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्रको क्षेत्रीय सदरमुकाम सुर्खेतमा रहेको एक मात्र वीरेन्द्रनगर औद्योगिक क्षेत्र नामको मात्र औद्योगिक क्षेत्र भएको छ ।  विक्रम सम्बत २०३८ सालमा डेनमार्क सरकारको सहयोगमा स्थापना गरिएको यो औधोगिक क्षेत्रले उद्योगहरुको प्रचुर सम्भावना रहेता पनि केही काम गर्न सकेको छैन् ।

मध्यपश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्रमा विभिन्न घरेलु उद्योगहरुको संचालनका लागी कच्चा पदार्थ प्रशस्त पाईने भएकाले स्थापना गरिएको वीरेन्द्रनगर औद्योगिक क्षेत्रले स्थापनाको तीन दशकसम्म पनि उस्तै छ । ९० रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिएको क्षेत्रमा २५ वटा उद्योग दर्ता भएपनि अहिले १८ उद्योगहरु मात्र चालु अवस्थामा छन् । भने २ वटा उद्योग बन्द भईसकेका छन् ।  अहिले यस क्षेत्रमा अधिकाशं सःमिल र कुखुरा फर्ममात्र रहेका छन् । 

औद्योगिक क्षेत्रका कार्यालय प्रमुख तुलबहादुर रानाक्षेत्रीले घरेलु उद्योगको प्रचुर सम्भावना भएपनि प्रयाप्त पूर्वाधारको अभावमा केही पनि हुन नसकेको बताए । उनले औद्योगिक क्षेत्रले निजी क्षेत्रको दुई करोड २५ लाख र औद्योगिक क्षेत्रको ९० लाख गरि कुल तीन करोड १५ लाखको लगानी रहेको यस ओद्योगिक क्षेत्रले बार्षिक ५ लाख राजश्व तिर्दै आएको बताए ।

वीरेनद्रनगर औद्योगिक क्षेत्रमा पोल्टीफार्म संचालक कृष्णवहादुर राईले राज्यले औद्योगिक क्षेत्रमा दिनुपर्ने बिजुली, पानी लगायतका सेवा सुविधाहरु नदिएका कारण औद्योगिक क्षेत्र नाममा मात्र सिमीत रहेको बताए । उनले औद्योगिक क्षेत्रमा १३२ केभिए लाइनको विद्युत आवश्यक पर्ने भएपनि अहिले मात्र ३२ केभिएलाईनको विद्युत आपूर्ति भैरहेको बताए । विना सूचना बेला बेलामा विद्युत आपूर्ति बन्द हु“दा उद्योगिहरुलाई समेत गाह्रो परेका उद्योगिहरुको भनाई छ । सरकारी वेवास्तका कारण वीरेन्द्रनगर उद्योग स्थापना भएको ३० बर्ष भईसक्दा पनि संञ्चालन हुने र बन्द हुनेक्रम जारी रहेको छ । 

विगतदेखि नै यो प्रक्रिया चलिरहेको हो । उद्योग करिब ७ विगाहा (९० रोपनी) जग्गा अधिग्रहण गरी स्थापना गरीएको हो । आर्थिक विकासको सबैभन्दा महत्वपूर्ण क्षेत्र उद्योग हो तर सुर्खेतमा उद्योग स्थापना हुने र बन्द हुने गरेका छन् । त्यसमा पनि वीरेन्द्रनगर औद्योगिक क्षेत्रमा स्थापना भएका उद्यँेगहरु सबै साना तथा घरेलु प्रकृतिका रहेको कार्यालयका प्रमुख रानाले बताए ।   

उनले उद्योगका लागि चाहिने औद्योगिक भवन, विद्युत, पानी लगायतका सुविधाहरु, सस्तो र सुलभ भाडामा उपलब्ध गराउ“दा पनि औद्योगीक क्षेत्रभित्र आसातित रुपले उद्योगहरु प्रबद्र्धन हुन नसकेको बताए ।  विगतको तुलनामा हाल क्षेत्रभित्र उद्योग स्थापनाको चाप बढी रहेको कारण औद्योगिक क्षेत्रले उद्योगलाई  उपलब्ध गराउन सक्ने औद्योगिक जमिन उपलब्ध गराउन सकेको छैन् । जमिन पूर्णरुपमा भाडामा गइसकेको कारण थप नया“ उद्योग स्थापना हुन चाहने उद्योगको लागि जग्गा नभएको ह“ुदा नया“ उद्योग स्थापना हुुनबाट बञ्चित भएको समेत रानाले बताए ।  

उनले यो समस्याका लागि सम्बिन्धित सरोकारवाला सबैपक्षको सामुहिक पहलबाट नया“ औद्योगिक ग्रामको स्थापनाको तड्कारो खा“चो रहेको समेत बताए । ‘एकातिर नया“ उद्योग  स्थापनाका लागि जमिनको माग अत्यधिक बढि रहेको छ भने अर्काे तर्फ क्षेत्रभित्र स्थापना भएका उद्योगहरुको स्तर उन्नती हुन नसकिरहेको छैन् ।’–कार्यालय प्रमुख रानाको भनाई थियो । 

सुर्खेत जिल्लामा विकास र विस्तार गर्नको लागि सरकारी क्षेत्र र निजी क्षेत्रको नितान्त आवश्यक भएको छ  । सरकारी क्षेत्रबाट उद्योग विकासको लागि आवश्यक पर्ने औद्योगिक वातावरण (सुविधायुक्त सडक, भरपर्दाे विजुली, औद्योगिक सूचना केन्द्र, प्रयाप्त पानी, औद्योगिक जनशक्ति उत्पादन संस्थाहरु) लगाएत आवश्यक पूर्वाधारहरुको निर्माण तथा उद्योग मैत्री निती तथा नियमहरुको तर्जुमा गर्नुपर्ने देखिन्छ ।  

साथै निजि क्षेत्रले पनि उद्योग स्थापना पूर्वनै आवश्यक अध्ययन तथा अनुसन्धान गरि योजनाबद्ध ढङ्गबाट उद्योग  स्थापना गर्नुपर्ने उद्योगीको भनाई रहेको छ । तत्पश्चात ब्यावसाहिक दक्षता अभिबृद्धि गर्दै समयसापेक्ष प्रतिष्पर्धात्मक क्षमता बृद्धि गर्दै वैज्ञानिक ढङ्गबाट उद्योग स्थापना गर्ने, विधि र संस्कारको विकास हुन सकको खण्डमा उद्योगको सफलताभई समग्र देश र जनताले प्रतिफलको अनुमति लिन सकिने व्यापारीहरुको भनाई रहेको छ । 

अन्तर्राष्ट्रिय अवार्डमा आवाज मनोनित

फेसबुक मार्फत भोट गर्न अनुरोध

दीपक बुढा

सुर्खेत, ११ फागुन

महिला तथा बालबालिकाको क्षेत्रमा काम गर्दै आईरहेको सुर्खेतको आवाज संस्था अन्तर्राष्ट्रिय अवार्डका लागि मनोनित भएको छ । 

वमेन डेलिभर नामक अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाले आवाज सुर्खेतलाई वकालत तथा जनचेतना विषयबाट छनोट गरेको हो । 

विभिन्न ५ वटा विषयमा विभिन्न देशका एक सय २५ वटा संस्था छनोट भएका छन् । पा“च सय बढी संस्थाले आवेदन दिएको जनाईएको छ । 

कालत तथा जनचेतना, शिक्षा, स्वास्थ्य, नेतृत्वविकास तथा शसक्तिकरण र सूचना प्रविधिका विषयमा काम गर्ने फरक फरक २५÷२५ वटा संस्थालाई पहिलो चरणमा छनोट गरिएको छ । 

छनोट गरिएका प्रत्येक विषयका २५÷२५ वटा संस्थामध्य भोटीङ मार्फत उत्कृष्ठ संस्था छनोट गरिने भएको छ । आवाज संस्था सुर्खेतले बिहिबार वीरेन्द्रनगरमा पत्रकार सम्मेलन गरी भोट गर्न अनुरोध गरेको छ । 

फेसबुकको माध्यमबाट भोट गर्न सकिने भएकाले सबैलाई भोट गरी संस्थालाई विजयी गराउन संस्थाका कार्यक्रम अधिकृत पवित्रा शाहीले अनुरोध गरेकि छन् ।

फेसबुक पेजमा गएर वमन डेलिभर सर्च गरेपछि पोल आउ“छ त्यसमा क्लिक गरेपछि विभिन्न पा“च वटा विषयमा २५÷२५ वटा संस्थाको नाम दिईएको छ । आवाज संस्था सुर्खेत पहिलो विषयको पा“चौं नम्बरमा रहेको छ । सबै विषयका एक–एक संस्थामा ठिक लगाएर नामथर, इमेल आईडी भरी भोट गर्न सकिने व्यवस्था रहेको छ ।

अन्तर्राष्ट्रिय अवार्डमा आवाज मनोनित

फेसबुक मार्फत भोट गर्न अनुरोध

दीपक बुढा

सुर्खेत, ११ फागुन

महिला तथा बालबालिकाको क्षेत्रमा काम गर्दै आईरहेको सुर्खेतको आवाज संस्था अन्तर्राष्ट्रिय अवार्डका लागि मनोनित भएको छ । 

वमेन डेलिभर नामक अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाले आवाज सुर्खेतलाई वकालत तथा जनचेतना विषयबाट छनोट गरेको हो । 

विभिन्न ५ वटा विषयमा विभिन्न देशका एक सय २५ वटा संस्था छनोट भएका छन् । पा“च सय बढी संस्थाले आवेदन दिएको जनाईएको छ । 

कालत तथा जनचेतना, शिक्षा, स्वास्थ्य, नेतृत्वविकास तथा शसक्तिकरण र सूचना प्रविधिका विषयमा काम गर्ने फरक फरक २५÷२५ वटा संस्थालाई पहिलो चरणमा छनोट गरिएको छ । 

छनोट गरिएका प्रत्येक विषयका २५÷२५ वटा संस्थामध्य भोटीङ मार्फत उत्कृष्ठ संस्था छनोट गरिने भएको छ । आवाज संस्था सुर्खेतले बिहिबार वीरेन्द्रनगरमा पत्रकार सम्मेलन गरी भोट गर्न अनुरोध गरेको छ । 

फेसबुकको माध्यमबाट भोट गर्न सकिने भएकाले सबैलाई भोट गरी संस्थालाई विजयी गराउन संस्थाका कार्यक्रम अधिकृत पवित्रा शाहीले अनुरोध गरेकि छन् ।

फेसबुक पेजमा गएर वमन डेलिभर सर्च गरेपछि पोल आउ“छ त्यसमा क्लिक गरेपछि विभिन्न पा“च वटा विषयमा २५÷२५ वटा संस्थाको नाम दिईएको छ । आवाज संस्था सुर्खेत पहिलो विषयको पा“चौं नम्बरमा रहेको छ । सबै विषयका एक–एक संस्थामा ठिक लगाएर नामथर, इमेल आईडी भरी भोट गर्न सकिने व्यवस्था रहेको छ ।

शाखालाई क्षेत्रीय बनाउन पहल 

सुर्खेत, ११ फागुन

नेपाल पत्रकार महासंघको सुर्खेत शाखालाई क्षेत्रीयस्तरको बनाउन शाखाकार्य समितिले पहल थालेको छ । महासंघको मध्यपश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय कार्यालय रहेको सुर्खेत शाखामा पुस्तकालय, क्षेत्रीय स्तरको अनुसन्धान तथा तालिम केन्द्र बनाउने पहल थालिएको हो ।

यसै सन्दर्भमा महासंघ सुर्खेतका पदाधिकारी र सल्लाहकार समेतको टोलीले बिहिबार वीरेन्द्रनगरमा सभासदहरुसंग सहयोगका लागि छलफल गरेको छ । छलफलमा एकिकृत माओवादीका सभासद मंगल विक, का“ग्रेसका खड्गबहादुर वस्याल र एमालेका कमला शर्माले महासंघको अभियानलाई सक्दो सहयोग गर्ने वचन दिएका छन् ।

संसद विकास कोषबाट अहिले नै सहयोग गर्ने अवस्था नभएकाले मन्त्रालय र केन्द्रिय तहबाट सम्भावित आर्थिक सहयोग जुटाउन सहयोग गर्ने आश्वासन सभासदहरुले दिएका छन् कार्यक्रममा महासंघका केन्द्रिय सदस्य सूर्यमणि गौतमले सुर्खेतलाई क्षेत्रीय मात्र नभई प्रान्तीय राजधानीका रुपमा स्थापित गर्नका लागिपनि महासंघको पूर्वाधार महत्वपूर्णहुने उल्लेख गरे । 

यस्तै महासंघका सल्लाहकार मोति पौडेल र श्रीधर पौड्यालले विगतमा सबैको सहयोगमा महासंघको भवन बनाइएको उल्लेख गर्दै अबपनि सहयोगको अपेक्षा लिएको बताए । यसैगरी महासंघ सुर्खेतका अध्यक्ष दुर्गा थापाले श्रमजीवी पत्रकाहरुकोसाझा संस्था पत्रकार महासंघको एक्लो प्रयासले मात्र सम्भव नहुने भन्दैसबैको साथ सहयोग चाहिने बताए । वीरेन्द्रनगर–९ आवास क्षेत्रमा रहेको महासंघको भवनमा अर्को एक तल्ला थपेर क्षेत्रीय स्तरको संरचना निर्माणको प्रयास भईरहेको सचिव गणेश कार्कीले जानकारी दिए । त्यसका लागि जिल्ला विकास समिति, नगरपालिकालगायतका स्थानीय निकाय र केन्द्रिय स्तरमा पनि लविङ चलिरहेको उनले बताए ।

संघको निर्वाचन मितिको विषयमा विवाद चुलियो

महासचिव शाहीसंग लिखित जवाफ माग

दीपक बुढा

सुर्खेत, ११ फागुन

सुर्खेत उद्योग वाणिज्य संघको निर्वाचनका विषयमा दुई पक्षवीचमा विवाद बढेको छ । अध्यक्ष विष्णुबहादुर शाही र महासचिव पदमबहादुर शाही दुई समूहका विचमा निर्वाचन मिति तोक्ने सम्बन्धमा विवाद बढेको हो ।

निर्वाचनका सम्बन्धमा आफूखुसी प्रचारबाजी गरेको भन्दै संघका अध्यक्ष विष्णुबहादुर शाहीले महासचिवलाई बिहिबार लिखित प्रष्टिकरण सोधेका छन् । संघमा निर्वाचन बारे महासचिव पदम शाहीले आफु खुशी निर्णय गरेपछि संघका अध्यक्ष विष्षु शाहीले महासचिवलाई स्पष्टीकरण सोधेका हुन् ।

संघको विधान विपरित अभिव्यक्ति दिनुका साथै संघका सदस्यहरुलाई भ्रमित पार्ने काम गरेको भन्दै अध्यक्ष शाहीले महासचिवसंग तीन दिन भित्र लिखित जवाफ मागेका छन् । अन्यथा संघको विधानको परिच्छेद ३ को दफा ९ (ज) बमोजिम कारवाही प्रक्रिया अगाडि बढाईने पत्रमार्फत जानकारी गराइएको छ ।

फागुन ६ गते बसेको संघको बैठक पछि स्थानीय संचारमाध्यमबाट आएको समाचारका आधारमा महासचिव शाहीलाई स्पष्टिकरण सोधिएको हो । उक्त सार्वजनिक अभिव्यक्तिप्रति संघको गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको अध्यक्षले बताएका छन् ।

महासचिव शाहीको समूहले बैशाख १२ गते र अर्को समूहले जेठ २५ गते निर्वाचन गर्ने कुरा गरेका थिए । सो सम्बन्धमा फागुन ६ गते चार÷पा“च घण्टा छलफल भएपनि निकर्षमा पुगेन । यस अघिको कार्यकालमा पनि कार्यकाल सकिएको एक महिना चार दिनपछि चुनावको मिति तोकिएको थियो । पुरानै आधारमा मान्ने हो भनेपनि जेठ १६ गते भन्दाअघि चुनाव हुनै नसक्ने अध्यक्ष शाहीले बताए ।

लामो समयदेखि कार्यकारी अधिकृत नहु“दा कार्यालय अस्तव्यस्त भएको, सदस्य नवीकरणका विषयमा जानकारीनै नराखेकाले चुनावको मिति घोषणा गर्दा राम्रो नहुने अध्यक्षको भनाई रहेको छ  । ६ गते सम्पन्न बैठकमा प्रस्तुत गरिएका एजेण्डाहरुमध्ये निर्वाचन सम्बन्धी एजेण्डामा सहमति हुन नसकेपछि संघका अध्यक्षले विवादित विषयलाई सहमति गरी टुंग्याउने भन्दै बैठक समापन गरेका थिए । तर, बैठक समापन भइसकेपछि पनि आफू खुसी विधान एवंम् संस्थाको हित विपरित संस्थाको छविमा नै आ“च पु¥याउने गरी आफूखुशी निर्वाचनको मिति तोकेर सार्वजनिक संचार माध्यममा अभिव्यक्ति दिएको आरोप लगाईएको छ ।

निर्वाचन जस्तो गम्भीर विषयमा आफूखुशी मिति तोकेर आम सदस्यहरुलाई भ्रमित पार्ने र संस्थाप्रति नै प्रश्न चिन्ह खडा हुने गरी संचार माध्यमहरुमा निर्णय भइसक्यो भनेर अभिव्यक्ति दिएर आफ्नो अधिकार क्षेत्र नाघेको जनाईएको छ । 

त्यस्तै पदीय जिम्मेवारी विपरित संस्थाको माइन्यूट लगायतका महत्वपूर्ण कागजातहरु आफूखुशी कार्यालयबाट उठाएर लिएको अध्यक्ष शाहीले जानकारी दिए ।  साथै संघको विधानको परिच्छेद ५ दफा १६ बमोजिम अध्यक्षप्रतिको उत्तरदायी निर्वाह गर्नुको साटो उल्टै संघको हितविपरित अभिव्यक्ति दि“दै हिडेको अध्यक्षले जनाएका छन् ।

संघको विधान २०५४ (चौथो संशोधन २०६८) को परिच्छेद ५ को दफा १६ बमोजिम संघको संरक्षण र सम्बद्र्धन गर्न अध्यक्षलाई दिएको अधिकार प्रयोग गर्दै यो स्पष्टीकरण माग गरिएको हो । पत्र प्राप्त भएको मितिले तीन दिनभित्र लिखित रुपमा स्पष्टीकरण पेश गर्न भनिएकोे छ । 

उता महासचिव पदम शाहीले भने फागुन ६ गते बसेको कार्यसमितिको बैठकको निर्णय अनुसार भन्दै कार्य समिति निर्वाचन बैशाख १२ गते हुने भएकाले सूचना प्रकाशित गरिदिन अनुरोध गरेका छन् । जिल्ला स्थित विभिन्न दैनिक पत्रिकाहरुलाई महासचिवको हस्ताक्षर सहितको सूचना उपलब्ध गराईएको छ ।

२०६९ बैशाख १२ गते संघ पदाधिकारीको निर्वाचन हुने भन्दै महासचिवले चैत्र २० गतेभित्र कार्यालय समयमा  उद्योगी, व्यपारी, व्यवसायीहरुलाई आ–आफ्नो व्यवसायको नविकरण गर्न अनुरोध गरेका छन् ।  

जानकारीनै नराखेकाले चुनावको मिति घोषणा गर्दा राम्रो नहुने अध्यक्षको भनाई रहेको छ  । ६ गते सम्पन्न बैठकमा प्रस्तुत गरिएका एजेण्डाहरुमध्ये निर्वाचन सम्बन्धी एजेण्डामा सहमति हुन नसकेपछि संघका अध्यक्षले विवादित विषयलाई सहमति गरी टुंग्याउने भन्दै बैठक समापन गरेका थिए । तर, बैठक समापन भइसकेपछि पनि आफु खुसी विधान एवंम् संस्थाको हित विपरित संस्थाको छविमा नै आ“च पु¥याउने गरी आफुखुशी निर्वाचनको मिति तोकेर सार्वजनिक संचार माध्यममा अभिव्यक्ति दिएको आरोप लगाईएको छ ।

निर्वाचन जस्तो गम्भीर विषयमा आफुखुशी मिति तोकेर आमसदस्यहरुलाई भ्रमित पार्ने र संस्थाप्रति नै प्रश्न चिन्ह खडा हुने गरी संचार माध्यमहरुमा निर्णय भइसक्यो भनेर अभिव्यक्ति दिएर आफ्नो अधिकार क्षेत्र नाघेको जनाईएको छ । 

त्यस्तै पदीय जिम्मेवारी विपरित संस्थाको माइन्यूट 

लगायतका महत्वपूर्ण कागजातहरु आफूखुशी कार्यालयबाट उठाएर लिएको अध्यक्ष शाहीले जानकारी दिए ।  साथै संघको विधानको परिच्छेद ५ दफा १६ बमोजिम अध्यक्षप्रतिको उत्तरदायी निर्वाह गर्नुको साटो उल्टै संघको हितविपरित अभिव्यक्ति दि“दै हिडेको अध्यक्षले जनाएका छन् ।

संघको विधान २०५४ (चौथो संशोधन २०६८) को परिच्छेद ५ को दफा १६ बमोजिम संघको संरक्षण र सम्बद्र्धन गर्न अध्यक्षलाई दिएको अधिकार प्रयोग गर्दै यो स्पष्टीकरण माग गरिएको हो । पत्र प्राप्त भएको मितिले तीन दिनभित्र लिखित रुपमा स्पष्टीकरण पेश गर्न भनिएकोे छ । 

उता महासचिव पदम शाहीले भने फागुन ६ गते बसेको कार्यसमितिको बैठकको निर्णय अनुसार भन्दै कार्य समिति निर्वाचन बैशाख १२ गते हुने भएकाले सूचना प्रकाशित गरिदिन अनुरोध गरेका छन् । जिल्ला स्थित विभिन्न दैनिक पत्रिकाहरुलाई महासचिवको हस्ताक्षर सहितको सूचना उपलब्ध गराईएको छ ।

२०६९ बैशाख १२ गते संघ पदाधिकारीको निर्वाचन हुने भन्दै महासचिवले चैत्र २० गतेभित्र कार्यालय समयमा  उद्योगी, व्यपारी, व्यवसायीहरुलाई आ–आफ्नो व्यवसायको नविकरण गर्न अनुरोध गरेका छन् । 

संघको निर्वाचन मितिको विषयमा विवाद चुलियो

महासचिव शाहीसंग लिखित जवाफ माग

दीपक बुढा

सुर्खेत, ११ फागुन

सुर्खेत उद्योग वाणिज्य संघको निर्वाचनका विषयमा दुई पक्षवीचमा विवाद बढेको छ । अध्यक्ष विष्णुबहादुर शाही र महासचिव पदमबहादुर शाही दुई समूहका विचमा निर्वाचन मिति तोक्ने सम्बन्धमा विवाद बढेको हो ।

निर्वाचनका सम्बन्धमा आफूखुसी प्रचारबाजी गरेको भन्दै संघका अध्यक्ष विष्णुबहादुर शाहीले महासचिवलाई बिहिबार लिखित प्रष्टिकरण सोधेका छन् । संघमा निर्वाचन बारे महासचिव पदम शाहीले आफु खुशी निर्णय गरेपछि संघका अध्यक्ष विष्षु शाहीले महासचिवलाई स्पष्टीकरण सोधेका हुन् ।

संघको विधान विपरित अभिव्यक्ति दिनुका साथै संघका सदस्यहरुलाई भ्रमित पार्ने काम गरेको भन्दै अध्यक्ष शाहीले महासचिवसंग तीन दिन भित्र लिखित जवाफ मागेका छन् । अन्यथा संघको विधानको परिच्छेद ३ को दफा ९ (ज) बमोजिम कारवाही प्रक्रिया अगाडि बढाईने पत्रमार्फत जानकारी गराइएको छ ।

फागुन ६ गते बसेको संघको बैठक पछि स्थानीय संचारमाध्यमबाट आएको समाचारका आधारमा महासचिव शाहीलाई स्पष्टिकरण सोधिएको हो । उक्त सार्वजनिक अभिव्यक्तिप्रति संघको गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको अध्यक्षले बताएका छन् ।

महासचिव शाहीको समूहले बैशाख १२ गते र अर्को समूहले जेठ २५ गते निर्वाचन गर्ने कुरा गरेका थिए । सो सम्बन्धमा फागुन ६ गते चार÷पा“च घण्टा छलफल भएपनि निकर्षमा पुगेन । यस अघिको कार्यकालमा पनि कार्यकाल सकिएको एक महिना चार दिनपछि चुनावको मिति तोकिएको थियो । पुरानै आधारमा मान्ने हो भनेपनि जेठ १६ गते भन्दाअघि चुनाव हुनै नसक्ने अध्यक्ष शाहीले बताए ।

लामो समयदेखि कार्यकारी अधिकृत नहु“दा कार्यालय अस्तव्यस्त भएको, सदस्य नवीकरणका विषयमा जानकारीनै नराखेकाले चुनावको मिति घोषणा गर्दा राम्रो नहुने अध्यक्षको भनाई रहेको छ  । ६ गते सम्पन्न बैठकमा प्रस्तुत गरिएका एजेण्डाहरुमध्ये निर्वाचन सम्बन्धी एजेण्डामा सहमति हुन नसकेपछि संघका अध्यक्षले विवादित विषयलाई सहमति गरी टुंग्याउने भन्दै बैठक समापन गरेका थिए । तर, बैठक समापन भइसकेपछि पनि आफू खुसी विधान एवंम् संस्थाको हित विपरित संस्थाको छविमा नै आ“च पु¥याउने गरी आफूखुशी निर्वाचनको मिति तोकेर सार्वजनिक संचार माध्यममा अभिव्यक्ति दिएको आरोप लगाईएको छ ।

निर्वाचन जस्तो गम्भीर विषयमा आफूखुशी मिति तोकेर आम सदस्यहरुलाई भ्रमित पार्ने र संस्थाप्रति नै प्रश्न चिन्ह खडा हुने गरी संचार माध्यमहरुमा निर्णय भइसक्यो भनेर अभिव्यक्ति दिएर आफ्नो अधिकार क्षेत्र नाघेको जनाईएको छ । 

त्यस्तै पदीय जिम्मेवारी विपरित संस्थाको माइन्यूट लगायतका महत्वपूर्ण कागजातहरु आफूखुशी कार्यालयबाट उठाएर लिएको अध्यक्ष शाहीले जानकारी दिए ।  साथै संघको विधानको परिच्छेद ५ दफा १६ बमोजिम अध्यक्षप्रतिको उत्तरदायी निर्वाह गर्नुको साटो उल्टै संघको हितविपरित अभिव्यक्ति दि“दै हिडेको अध्यक्षले जनाएका छन् ।

संघको विधान २०५४ (चौथो संशोधन २०६८) को परिच्छेद ५ को दफा १६ बमोजिम संघको संरक्षण र सम्बद्र्धन गर्न अध्यक्षलाई दिएको अधिकार प्रयोग गर्दै यो स्पष्टीकरण माग गरिएको हो । पत्र प्राप्त भएको मितिले तीन दिनभित्र लिखित रुपमा स्पष्टीकरण पेश गर्न भनिएकोे छ । 

उता महासचिव पदम शाहीले भने फागुन ६ गते बसेको कार्यसमितिको बैठकको निर्णय अनुसार भन्दै कार्य समिति निर्वाचन बैशाख १२ गते हुने भएकाले सूचना प्रकाशित गरिदिन अनुरोध गरेका छन् । जिल्ला स्थित विभिन्न दैनिक पत्रिकाहरुलाई महासचिवको हस्ताक्षर सहितको सूचना उपलब्ध गराईएको छ ।

२०६९ बैशाख १२ गते संघ पदाधिकारीको निर्वाचन हुने भन्दै महासचिवले चैत्र २० गतेभित्र कार्यालय समयमा  उद्योगी, व्यपारी, व्यवसायीहरुलाई आ–आफ्नो व्यवसायको नविकरण गर्न अनुरोध गरेका छन् ।  

जानकारीनै नराखेकाले चुनावको मिति घोषणा गर्दा राम्रो नहुने अध्यक्षको भनाई रहेको छ  । ६ गते सम्पन्न बैठकमा प्रस्तुत गरिएका एजेण्डाहरुमध्ये निर्वाचन सम्बन्धी एजेण्डामा सहमति हुन नसकेपछि संघका अध्यक्षले विवादित विषयलाई सहमति गरी टुंग्याउने भन्दै बैठक समापन गरेका थिए । तर, बैठक समापन भइसकेपछि पनि आफु खुसी विधान एवंम् संस्थाको हित विपरित संस्थाको छविमा नै आ“च पु¥याउने गरी आफुखुशी निर्वाचनको मिति तोकेर सार्वजनिक संचार माध्यममा अभिव्यक्ति दिएको आरोप लगाईएको छ ।

निर्वाचन जस्तो गम्भीर विषयमा आफुखुशी मिति तोकेर आमसदस्यहरुलाई भ्रमित पार्ने र संस्थाप्रति नै प्रश्न चिन्ह खडा हुने गरी संचार माध्यमहरुमा निर्णय भइसक्यो भनेर अभिव्यक्ति दिएर आफ्नो अधिकार क्षेत्र नाघेको जनाईएको छ । 

त्यस्तै पदीय जिम्मेवारी विपरित संस्थाको माइन्यूट 

लगायतका महत्वपूर्ण कागजातहरु आफूखुशी कार्यालयबाट उठाएर लिएको अध्यक्ष शाहीले जानकारी दिए ।  साथै संघको विधानको परिच्छेद ५ दफा १६ बमोजिम अध्यक्षप्रतिको उत्तरदायी निर्वाह गर्नुको साटो उल्टै संघको हितविपरित अभिव्यक्ति दि“दै हिडेको अध्यक्षले जनाएका छन् ।

संघको विधान २०५४ (चौथो संशोधन २०६८) को परिच्छेद ५ को दफा १६ बमोजिम संघको संरक्षण र सम्बद्र्धन गर्न अध्यक्षलाई दिएको अधिकार प्रयोग गर्दै यो स्पष्टीकरण माग गरिएको हो । पत्र प्राप्त भएको मितिले तीन दिनभित्र लिखित रुपमा स्पष्टीकरण पेश गर्न भनिएकोे छ । 

उता महासचिव पदम शाहीले भने फागुन ६ गते बसेको कार्यसमितिको बैठकको निर्णय अनुसार भन्दै कार्य समिति निर्वाचन बैशाख १२ गते हुने भएकाले सूचना प्रकाशित गरिदिन अनुरोध गरेका छन् । जिल्ला स्थित विभिन्न दैनिक पत्रिकाहरुलाई महासचिवको हस्ताक्षर सहितको सूचना उपलब्ध गराईएको छ ।

२०६९ बैशाख १२ गते संघ पदाधिकारीको निर्वाचन हुने भन्दै महासचिवले चैत्र २० गतेभित्र कार्यालय समयमा  उद्योगी, व्यपारी, व्यवसायीहरुलाई आ–आफ्नो व्यवसायको नविकरण गर्न अनुरोध गरेका छन् । 

संगठन सुदृढिकरण गर्न एमाले गाउँ पस्यो  
सुर्खेत, ७ फागुन

संगठन सुदृढिकरण अभियान लिएर नेकपा एमाले गाउ“ पसेको छ । नेकपा एमाले प्रथम राष्ट्रिय प्रतिनिधी परिषदको पूर्वसन्ध्यामा एमाले गाउ“ पसेको हो ।  नेकपा एमालेले गाविस स्तरमा कार्यकर्ता प्रशिक्षणलाई तिव्रता दिएको छ ।
गाविस स्तरमा रहेका संगठनहरुलाई सक्रिय तुल्याउ“ने र प्रथम राष्ट्रिय प्रतिनिधी परिषदका लागि सुझाव संकलन गर्न एमाले गाउ“ पसेको हो । विभिन्न १७ वटा समूहमा विभाजन गरी नेकपा एमाले जिल्ला कमिटीका पदाधिकारी, सभासद, क्षेत्रीय कमिटीका पदाधिकारी, राष्ट्रिय प्रतिनिधी परिषद सदस्य, राष्ट्रिय सल्लाहकार समिति सदस्य, अञ्चल कमिटी सदस्यहरु कार्यकर्ता प्रशिक्षणमा गाउ“–गाउ“ पुगेका छन् ।
फागुन ५ गतेदेखि सुरु भएको कार्यकर्ता प्रशिक्षण कार्य एक दर्जनबढी गाविसमा सकिएको छ । नेकपा एमाले प्रचार विभाग प्रमुख टेकेन्द्र वस्नेतले दिएको जानकारी अनुसार आइतबार सम्म सहारे, छिन्चु, गुमी, दहचौर, कल्याण, साटाखानी, मेहलकुना, लाटीकोइली, रतु, गढी, लेखगाउ“, उत्तरगंगा र वीरेन्द्रनगर–६ र ९ मा प्रशिक्षण सम्पन्न भएको छ ।
जिल्लाका ५० वटै गाविस र वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाका १२ वटै वडामा गरी ६२ स्थानमा दुई दिने कार्यकर्ता प्रशिक्षण संचालन गरिने भएको छ । एमाले प्रचार विभाग प्रमुख वस्नेतले भने–‘समसामयिक राजनीतिक विषयमा प्रशिक्षण दिन, तत्कालिन पार्टीको कार्यदिशाका बारेमा स्थानीय नेता, कार्यकर्तालाई जानकारी दिन अभियान चलाएका हौं ।’ प्रचार विभाग प्रमुख बस्नेतले गाउ“–गाउ“बाट अँएका सुझावहरु प्रथम राष्ट्रिय प्रतिनिधी परिषदमा पु¥याईने बताए ।
शान्ति र संविधानका विषयमा नेकपा एमालेको भूमिका, दृष्टिकोण, एमालेको राष्ट्रिय एकता अभियानलाई कार्यकर्ता माझ पु¥याउन जिल्लाको संगठन सुदृढिकरण तथा जनपरिचालन अभियानले महत्वपूर्ण सहयोग गर्ने उनले बताए ।
निर्वाचन क्षेत्र स्तरमा कार्यकर्ता प्रशिक्षण संचालन गर्ने योजना अनुरुप क्षेत्र नं. १ र
क्षेत्र नं. २ मा कार्यकर्ता प्रशिक्षण सम्पन्न भएको छ ।
यसैक्रममा आइतबार लेखगाउ“मा एमाले कार्यकर्ता प्रशिक्षण सुरु भएको छ । एमाले जिल्ला कमिटी सचिवालय सदस्य डिलाराम गिरीको प्रमुख आतिथ्यतामा आइतबार प्रशिक्षण उद्घाटन गरिएको हो ।  प्रशिक्षणमा एमाले स्कुल विभाग प्रमुख ताराकेशर गौतम, जिल्ला सचिवालय सदस्य घनश्याम पाण्डे, जिल्ला सदस्य लक्ष्मी शर्मा, इन्द्रबहादुर के.सी., लालबहादुर शाही, क्षेत्रीय सदस्य रत्न थापा लगायतले प्रशिक्षण दिने कार्यक्रम रहेको छ । उद्घाटन एमाले गाउ“ कमिटी अध्यक्ष हरिलाल सलामीको सभापतित्वमा भएको हो ।
एमाले वीरेन्द्रनगर–९ शाखा कमिटीको आयोजनामा आइतबारदेखि दुई दिने कार्यकर्ता प्रशिक्षण वीरेन्द्रनगर–९ मा सुरु भएको छ । एमाले राष्ट्रिय प्रतिनिधी परिषदका सदस्य बालाराम शर्माको प्रमुख आतिथ्यतामा उद्घाटन गरिएको प्रशिक्षणमा एमाले जिल्ला कमिटी सदस्य कृष्णबहादुर हमाल, केदार कंडेल, मोहनमाया ढकाल, नगर कमिटी अध्यक्ष पूर्णप्रसाद पौडेल, सचिव निलकण्ठ खनाल लगायतले प्रशिक्षण दिने कार्यक्रम रहेको छ । शाखा कमिटी अध्यक्ष शिवलाल पोखरेलको सभापतित्वमा प्रशिक्षण उद्घाटन गरिएको हो ।
आईतबारनै रानीबास एमाले गाउ“ कमिटीको आयोजनामा खुल्ला सभा सम्पन्न भएको छ ।  नेकपा एमाले जिल्ला सचिवालय सदस्य पूर्णबहादुर शाहीको प्रमुख आतिथ्यतामा सम्पन्न कार्यक्रममा जिल्ला कमिटी सदस्य तेजविक्रम बस्नेत, दिर्घबहादुर गुरुङ, क्षेत्रीय कमिटी सचिव पूर्णबहादुर थापा, उप–सचिव टोपबहादुर खत्री लगायतले बोलेका थिए ।
फागुन ११ गते अबलचिङ ढा“डखेतमा आयोजना हुने बृहद आमसभाको तयारीका लागि जनपरिचालन समिति गठन गरिएको छ । गाउ“ कमिटी अध्यक्ष लोकबहादुर रोकायाको अध्यक्षतामा विभिन्न उपसमितिहरु गठन गरिएको जनाईएको छ । अवलचिङ, रानीबास र मटेला गाविसको उक्त संयुक्त आमसभामा सहभागिता हुनेछ भने सभालाई एमाले नेता तथा सभासद यामलाल कंडेलद्वारा सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम रहेको छ ।
त्यसैगरी डा“डाखाली आइतबार प्रशिक्षण सम्पन्न भएको छ । प्रशिक्षण नेकपा एमाले सुर्खेतका उपाध्यक्ष शिवप्रसाद उपाध्यायको प्रमुख आतिथ्यतामा सम्पन्न प्रशिक्षणमा जिल्ला सचिवालय सदस्य डण्डीप्रसाद शर्मा, जिल्ला सदस्य ऐनबहादुर चन्द, दिपा चन्द मल्लले प्रशिक्षण दिएका थिए । कार्यक्रम गाउ“ कमिटी अध्यक्ष हस्तबहादुर चन्दको अध्यक्षतामा सम्पन्न भएको हो ।

सरकारबाट राजीनामा देऊ ः कंडेल

नेकपा एमाले नेता तथा सभासद यामलाल कडेलले यस सरकारबाट शान्ति र संविधान संभव नभएकाले तत्काल राजीनामा दिनुको विकल्प नभएको बताएका छन् । नेकपा एमाले सुर्खेतले संचालन गरेको संगठन सुदृढिकरण तथा जनपरिचालन अभियान अन्तर्गत आइतबार साटाखानीमा आयोजित दुई दिने कार्यकर्ता प्रशिक्षणको उद्घाटन गर्दै उनले उक्त कुरा बताएका हुन् ।
‘वर्तमान सरकार असफल भैसकेकोले राजीनामा गर्नुपर्छ र तत्काल राष्ट्रिय सहमतिको सरकार निर्माण गर्नु अहिलेको आवश्यकता हो ।’– नेता एवंम् सभासद कंडेलको भनाई  थियो । उनले भने –‘माओवादीले एकातिर जनविद्रोहको धम्की दिने र अर्कोतिर संविधानको चर्कोकुरा गर्ने तर व्यवहारमा सिन्को नभा“च्ने प्रवृतिले मुलुकलाई अस्थिरता तर्फ धकेलेको छ ।’ माओवादीले हिंसाको राजनीति नत्यागे सम्म शान्ति र संविधान अन्यौलमा हुने उनले बताए ।
माओवादीको उग्रवामपन्थी चिन्तन र नेपाली का“ग्रेसको यथास्थितिबादी सोचका कारण मूलुकमा अन्यौलता र अस्थिरता देखापरेको भन्दै अब एमालेले जनताको साथमा रहेर शान्ति र संविधानको ऐतिहा“सिक अविभारालाई पुरा गर्नुपर्नेमा जोडदिए ।
कार्यक्रममा एमाले जिल्ला कमिटी सदस्य देव राना, राजु गुईदेल, खड्ग भट्टराई, टिकाराम सोमै, क्षेत्रीय अध्यक्ष गणेश वली लगायतले प्रशिक्षण दिने कार्यक्रम रहेको छ । गाउ“ कमिटी अध्यक्ष गम्भिरसिंह सोमैको सभापतित्वमा प्रशिक्षण भेला उद्घाटन गरिएको थियो ।



माओवादीमा सत्ताको उन्माद ः शर्मा

सभासद कमला शर्माले माओवादीभित्र सत्ताको उन्माद पलाएको र का“ग्रेस सत्तामा जान नपाएर भौतारीएको बताएकी छन् । नेकपा एमाले सुर्खेतले संचालन गरेको संगठन सुदृढिकरण तथा जनपरिचालन अभियान अन्तर्गत दहचौरमा आयोजित कार्यकर्ता प्रशिक्षणलाई उद्घाटन गर्दै उनले उक्त कुरा बताएकी हुन् ।
सोही अवसरमा बोल्दै नेकपा एमाले केन्द्रीय सल्लाहकार सदस्य हस्तबहादुर पुनले पुरानो पुस्ताले पार्टी निर्माण गर्दै यस स्थान सम्म पु¥याएकाले अब पार्टीलाई अगाढी बढाउने जिम्मेवारी युवा पुस्ताको का“धमा आएको बताए । प्रशिक्षण कार्यक्रममा एमाले प्रचार विभाग प्रमुख तथा अभियान संयोजक टेकेन्द्र बस्नेत, जिल्ला कमिटी सदस्य खगेन्द्रबहादुर घर्ती, बलबहादुर नेपाली, समरबहादुर मल्ल, क्षेत्रीय कमिटी अध्यक्ष मानबहादुर खत्री लगायतले प्रशिक्षण दिने कार्यक्रम रहेको छ । दुई दिन सम्म चल्ने प्रशिक्षणको एमाले गाउ“ कमिटी अध्यक्ष टोपबहादुर गाहाको सभापतित्वमा संचालन भएको छ ।

नेतानै महिला बेचबिखनमा सक्रिय

दीपक बुढा, सुर्खेत,

सार्वजनिक समारोहमा पार्टी प्रतिनीधि भन्दै सामाजिक परिवर्तनको भाषण गर्ने  सुर्खेतका एक नेता भित्र–भित्रै महिला बेचबिखनमा सक्रिय रहेको रहस्य खुलेको छ । मधेशी जनअधिकार फोरम नेपाल .सुर्खेत जिल्ला कमिटी अध्यक्ष समेत रहेका मानबहादुुर वि.क. महिला बेचबिखनमा सक्रिय रहेका छन् । सुर्खेतको पूर्वि क्षेत्रबाट भारतको कोठीमा पु¥याईएकी एक १५ बर्षिय एक बालिकाको उद्धार भएपछि उक्त रहस्य खुलेको हो । बाहिर राजनीतिक पार्टीको प्रतिनिधी भन्दै जिल्ला परिषद, सार्वजनिक समारोहमा सहभागि हुने वि.क. उक्त रहस्य खुलेपछि पुर्पक्षका लागि थुनामा राखिएको छ ।

भारतमा बेचिएकी पूर्वी क्षेत्रकि ती बालिकाका आफ्न्तले मैनतडा–२ निबासी फोरम नेता मानबहादुर सहित तीन जनाको नाममा किटानी जाहेरी दर्ता गरेका थिए । मैनतडा–२ कै खिमबहादुर वि.क. फरार छन् भने वीरेन्द्रनगर–१० खजुराका नविन वि.क. थुनामा रहेका छन् । नविनले. बालिकालाई ललाई फकाई गर्दै विवाह गर्ने बाहना बनाएर  बालिकालाई नया“  दिल्ली स्थित लौरी गेष्टमा पु¥याएका थिए ।

शुक्रबार वीरेन्द्रनगरमा पत्रकार सम्मेलन गरी बालिका र उनका आफ्न्तले घटनाका बारेमा जानकारी दिएका थिए । कक्षा–८ मा अध्ययनरत तीन बालिकाले आफ्नो पीडा पोखिन । ‘कपडा सिउन टेलर्समा हिडेको थिए“ । बाटो बाटै नविनले मलाई विवाह गर्छु भनेर ललाई फकाई बाटोमा लगि चिया र खानामा विष खुवाएर बेहोस बनाएछन् । मलाई त के थाहा नेपालगंज चेकपोष्टमा विरामी भन्दै भारतको नया“ दिल्ली पो पु¥याएछन् । पछि बल्ल थाहा भयो । मलाई त भारु डेढ लाखमा बेचिएको पो रहेछ ।’ 

नेपाली महिलाले चलाएको उक्त कोठीमा ५० देखि ६० जना नेपाली केटीहरु रहेको उनले बताईन । ‘सबै केटीहरु रुन्छन्,के गर्ने ? कसरी फुत्कने भन्दै रुन्छन् तर मालिक्निले एक पटक पनि कसैलाई भेट्योकी यातना दिने गर्थे ।’

प्रहरी आउ“दा होटल भित्रै रहेको ठुलो खाल्टोमा लुकाउने गरेको समेत उनले जानकारी दिईन् । उक्त कोठीमा सुर्खेतको लाटीकोइली, वीरेन्द्रनगर, मैनतडा, मेहलकुना, मालारानी गाविसका मात्रै १५ देखि २० जनाको संख्यामा युवतीहरु रहेको बताईन । १४ बर्षदेखि २० बर्ष उमेर भित्रका युवतीहरु पीडा सहेर बस्न बाध्य रहेको उनले बताईन् ।

‘साहुबाट फुत्किनका लागि युवतीहरु गाउ“मा बुबा आमाले पत्रिकामा फोटो छापेको, प्रहरीमा उजुरी दिएको कुरा सुनाउ“छन् तर मालिक्निले उल्टै यातना दिने गर्छिन् ।’ उनले भनिन–‘त्यो केटासंग चिनजान भएको धेरै भएको थिएन् जेठ महिनामा चिनजान भएको हो । उसले विवाह गर्छु भन्दै पटक पटक फोन गथ्र्यो, मैले गाली गर्थें तर बाटोबाटै मलाई नया“ दिल्ली पो पु¥यायो ।’

ती बालिकालाई बेचेको भारु डेढ लाखको लागुऔषत सहित सुर्खेत आउ“दै गर्दा सुराकीको आधारमा दुई महिना अघि प्रहरीले मानबहादुर र नविनलाई पक्राउ गरेको थियो । पक्राउ परे लगत्तै बालिकाका आफ्न्तबाट उजुरी परेपछि प्रहरीले फोन डिटेल मगाएर अनुसन्धान थालेको थियो । फोन डिटेलमा ती बालिका र नविन, मानबहादुरका विचमा पटक पटक कुराकानी भएको प्रहरीले पुष्टी गरेको थियो ।

फोरम नेता मानबहादुरले यस अघि पनि नेपालगंजबाट चक्कु देखाएर लुटपाट गरेको आरोपमा पक्राउ गरेक थिए । उनले सुर्खेतको पूर्वि क्षेत्र मैनतडा, रामघाट, मालारानी, गुमी, साहारे, मेहलकुना गाविसबाट मात्रै एक दर्जनबढी युवतीहरु भारतको कोठीमा पु¥याएको हुन सक्ने आशंका गरिएको छ । स्थानीयबासीको भनाई अनुसार मैनतडा, मेहलकुना, गुमी लगायतका गाविसबाट बालबालिका र युवती हराउने गरेका छन् ।

मैनतडाका स्थानीय युवा भिमप्रसाद पौडेलले मैनतडाबाट मात्रै महिनामा ५ देखि ७ जना बालबालिका हराएको भन्दै अभिभावक आफ्नो सम्पर्कमा आउने गरेको बताए । उनले भने–‘ती बालबालिका र युवतीहरु कोही भारतको कोठीमा त कोही बालश्रमिकको रुपमा नेपालगंज, सुर्खेत र भारतका विभिन्न सहरमा पु¥याउने गरिएको छ ।’

‘बहिनी हराएपछि हामीले खोजी कार्य जारी राखेको थियौं । सबै ठाउ“मा खोजी गर्नेक्रममा हामीलाई संका लागेको व्यक्तिका नाममा जाहेरी दर्ता ग¥यौं त्यसपछि अनुसन्धान ह“ुदा उसले बेचेको स्वीका¥यो ।’ उनले भनिन–‘लागुऔषध ओसारपसार मुद्धामा थुनामा रहेको बखत उसलाई सोधपुच्छ गरी नया“ दिल्ली स्थित लौरी गेष्ट कोठीमा भारु डेढ लाखमा विक्रि गरेको रहस्य खुलेको हो ।’

माइती नेपाल भारत, आवाज संस्था सुर्खेतको सक्रियतामा ती बालिकालाई कोठीबाट उद्धार गरी माघ २९ गते घर ल्याई पु¥याईएको थियो । घर फकिएकाले अब पढाईलाई निरन्तरता दिने ती बालिकाको भनाई रहेको छ ।

महिला बेचबिखनमा सक्रिय उक्त समूहका नाईके फोरम नेता मानबहादुर सहितको गिरोहलाई जन्म कैद सजाय हुनुपर्ने र कोठीमा यातना सहदै बसेका युवतीहरुको उद्धारका लागि पहल थाल्नुपर्ने परिवारका सदस्यको भनाई रहेको छ ।

पक्राउ परेका दुई जनालाई मानव बेचबिखन विरुद्धमा मुद्धा दर्ता गरेर पुर्पक्षका लागि थुनामा राखिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुर्खेतका प्रहरी प्रमुख गोविन्दराम परियारले बताए । ‘कति जना युवतीहरु बेचिएका छन् सो सम्बन्धमा कुनै जानकारी अँएको छैन् । त्यस्तो निवेदन आएमा थप अनुसन्धान गर्नेछु ।’–प्रहरी प्रमुख परियारको भनाई थियो ।

दुई बर्षको अवधिमा सुर्खेतको पूर्वि क्षेत्रबाट दुई जना र एक जना वीरेन्द्रनगरबाट गरी तीन जना युवतीको उद्धार गरिएको आवाज संस्था सुर्खेतले जानकारी दिएको छ ।

अदुवा किसानले मूल्य पाएनन्

अदुवा प्रशोधन केन्द्र स्थापना हु“दै

दीपक बुढा÷सुर्खेत 
सुर्खेतका अदुवा किसानहरुले लागत अनुसार अदुवाको मूल्य पाउन सकेका छैनन् । किसानले आफ्नो लागत अनुसार मूल्य पाउन नसक्ने यस क्षेत्रका अदुवा उत्पादक कृषहरु मर्कामा परेका छन् ।  जिल्लामा अदुवा उत्पादन, संकलन, प्रशोधन तथा बजारीकरण उपआयोजना संचालन गरिरहेको उज्वल बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्थाले जानकारी दिएको छ ।
‘किसानले धेरै अदुवा उत्पादन गरेका छन् । उत्पादित अदुवाले बजार नपाउ“दा किसान समस्यामा परेका छन् ।’ उज्वल बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्थाका प्रबन्धक नन्दराम शर्माले बताए । सहकारीले गठन गरेको उदुवा उत्पादन समूहबाट खरीद गर्ने सम्झौता भन्दाबढीनै अदुवा उत्पादन भएको उनले बताए ।
कृषकहरुले लागत अनुसारको मूल्य नपाएको समेत उनले बताए । ‘कृषकले उत्पादन गरेको अदुवा उपभोक्ता सम्म सिधै नपुगेर विभिन्न एजेन्टहरुमार्फत जानेभएकाले कृषकको लागत उठने गरेको छैन्’–प्रबन्धक शर्माको भनाई थियो ।
सहकारीले नेपाल सरकार कृषि तथा सहकारी मन्त्रालय व्यवसायीक कृषि तथा व्यापार आयोजना (प्याक्ट) संगको साझेदारीमा जिल्लामा अदुवा उत्पादन, संकलन, प्रशोधन र बजारीकरण उप आयोजना संचालन गरिरहेको छ ।
‘उत्पादनगर्न १५ देखि २५ रुपैया“ सम्म लागत लाग्छ तर बिक्रि गर्दा अहिले १२ देखि १५ रुपैया“मा बेच्नुपरेकोछ’– व्यवसायीक कृषि तथा व्यापार आयोजना (प्याक्ट) प्राविधिक  क्षेत्रीय प्रमुख छवि पौडेलले बताए । किसान र उपभोक्तावीचमा सिधै खरिद विक्रि नभएर विभिन्न चरण हु“दै खरिद विक्रि हुने भएकाले कृषकले कम मूल्य पाउने र उपभोक्ताले बढी मूल्यमा कृषि उत्पादन खरिद गर्नुपर्ने समस्या रहेको उनले बताए ।
रामघाटमा लामो समयदेखि अदुवा खेती गरेकाले र एकै खालको विउ प्रयोग गरेकाले अदुवाको उत्पादन घटेको प्राविधिक पौडेलले  बताए । उनले विउ परिवर्तन गरेर अदुवा खेती गर्नुपर्ने सुझाव दिएका छन् ।
सुर्खेत जिल्लाको रामघाट, मैनतडा, मेहलकुना, मालारानी, दशरथपुर, रतु, अवलचिङ, सालकोट, बावियाचौर लगायत गाविसबाट बार्षिक ७ हजार मेट्रिक्टन अदुवा उत्पादन हुने गरेको जिल्ला कृषि विकास कार्यालयको तथ्याङक रहेको छ ।
करिव पा“च हेक्टर क्षेत्रफलमा अदुवा खेती हुने गरेको छ । जिल्लाबाट उत्पादत अदुवा स्थानीय बजार र नेपालगंज निकासी हुने गरेको छ । जिल्ला कृषि विकास कार्यालय सुर्खेतका रामप्रसाद उपाध्यायले पहिलेको तुलनामा अदुवाको व्यवसायीक खेती गर्ने किसानको संख्या बढेको बताए । उनले भने–‘उत्पादन क्षमता त बढेको छ तर बजार प्रवद्र्धन हुन नसक्दा उत्पादित अदुवा थन्किएको छ ।’
अदुवा खेतीका लागि मध्यपश्चिममा सबैभन्दाबढी उत्पादन सल्यान जिल्लामा हुने गरेको छ भने अन्य सुर्खेत, सल्यान, प्युठान, दैलेख, जाजरकोट लगायतमा समेत अदुवाको राम्रो उत्पादन हुने गरेको छ । क्षेत्रीय कृषि निर्देशनालय सुर्खेतका कर्मचारी डम्बर नेपालीले यस क्षेत्रमा अदुवा उत्पादनको सम्भावना राम्रो भएपछि त्यसको बजारीकरण, प्रशोधनमा समस्या रहेको बताए ।
सुर्खेत–जुम्ला, सुर्खेत–दैलेख, सुर्खेत–दाङ, सुर्खेत–जाजरकोट करिडोरमा अदुवा खेती विस्तार गर्न सकिने सम्भावना रहेको उनले बताए ।  उज्वल बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्था लिमिटेड सुर्खेतको आयोजनामा शनिबार वीरेन्द्रनगरमा सम्पन्न अदुवा उत्पादन, संकलन, प्रशोधन तथा बजारीकरण उपआयोजनाको छलफल कार्यक्रमका सहभागीहरुले अदुवा उत्पादन र त्यसका समस्याका बारेमा बताए ।
जिल्ला स्थित सरोकारवाला निकायका प्रमुख तथा प्रतिनीधि सहभागि रहेको कार्यक्रममा बोल्दै नेपाल अदुवा उत्पादक संघको केन्द्रीय सदस्य प्रबल शाहीले प्रत्येक बर्ष अदुवा उत्पादन बढ्दै गएपनि त्यसको बजारीकरण भने हुने नसकेको बताए ।
उनले भने–‘अदुवा भारतमा निकासीका लागि राष्ट्रिय स्तरबाटै नीतिगत व्यवस्था गरिनुपर्छ । क्षेत्र क्षेत्रमा अदुवा चिस्यान केन्द्रको स्थापना गरिनुपर्छ ।’ उत्पादित अदुवा भण्डारण गर्ने ठाउ“को अभाव रहेको छ । ‘माग भएको अवस्थामा अदुवा पाईदैन, अदुवा भएको बेला भण्डारण नहु“दा विक्रि गरिसक्नुपर्ने बाध्यता छ ।’–उनको भनाई रहेको छ ।
उत्पादित अदुवाको प्रशोधन तथा बजारीकरणका लागि उज्वल बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्थाले जिल्लामा पहिलो पटक प्रशोधन मेसिन ल्याउने जनाईएको छ । सहकारीका अध्यक्ष एवंम सुर्खेत उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष विष्णबहादुर शाहीले दिएको जानकारी अनुसार करिव १० लाखबढी लागतमा सहकारीले प्रशोधन मेसिन ल्याउने तयारी गरेको छ ।
जिल्लाको अदुवा प्रशोधन गरेर जिल्लामै खपत गर्ने तथा बाह्रय जिल्लाहरुमा पनि पठाईने भएको छ । प्रशोधन मेसिन आएपछि अदुवाको धुलो बनाउने, विभिन्न साईजका टुक्राहरु काटने, प्याकेजिङ गरिने जनाइएको छ ।  प्याक्टको करिव १७ लाख र सहकारीको लगानी गरी कुल ४० लाख बजेटमा अदुवा उत्पादन, प्रशोधन, बजारीकरण उपआयोजना संचालन भैरहेको छ ।

महिला हिंसा विरुद्धमा एक रुपैया“ संकलन अभियान

दीपक बुढा÷सुर्खेत

महिलामाथी हुने घरेलु हिंसा विरुद्ध सबै पक्षबाट एक्यवद्धता जनाउनका लागि सुर्खेत जिल्लामा एक रुपैया“ संकलन अभियान संचालन गरिने भएको छ । महिला मानव अधिकार रक्षक सञ्जाल शाखा सुर्खेतको सक्रियतामा एक्यवद्धता अभियान चलाउन लागिएको हो ।

‘युवाहरु केन्द्रीत अभियान हो, अभियानका क्रममा हिंसा विरुद्धको पर्चा, पम्पलेट लिएर, एक रुपैया“ सहयोग संकलन गरिनेछ ।’ रक्षक सञ्जाल सुर्खेतका अध्यक्ष पवित्रा शाहीको भनाई थियो । उनले भनिन–‘अभियानबाट उठेको रकमबाट चेतनामूलक पर्चा, पम्पलेट प्रकाशित गर्नेछौं ।’

नाई भनौं, न्याय गरौं भन्ने मूल नारा सहित महिला हिंसा विरुद्धको १०० दिने अभियानका क्रममा जिल्लामा एक रुपैया“ दान संकलन, जिल्लाका सम्बन्धित सरकारी कार्यालयमा ज्ञापन पत्र पेश, स्थानीय संचार माध्यमहरुमार्फत चेतनामूलक कार्यक्रम संचालन गरिने जनाईएको छ ।

महिला हिंसा विरुद्धमा १०० दिने अभियान रक्षक सञ्जालले डिसेम्बर १५, २०११ देखि शुरु भई २१ मार्च २०१२ सम्म विभिन्न गतिविधिहरु सहित मनाउने गरेको छ ।  अभियानमा जिल्लाका महिला अधिकारका क्षेत्रमा क्रियाशिल संघ संस्थाका प्रमुख तथा प्रतिनिधी, क्याम्पस, उच्च माविमा अध्ययनरत युवा विद्यार्थीहरुलाई परिचालन गरिने जनाईएको छ । महिला अधिकारकर्मीहरुको सुरक्षा हुनुपर्ने, हिंसा भएको २४ घण्टा भित्र उद्धार गरिनुपर्ने माग राख्दै महिला रक्षक सञ्जाल आन्दोलित रहेको छ ।

महिला हिंसा विरुद्धमा पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ प्रधानमन्त्री हु“दा महिला हिंसा विरुद्धको उजुरी केन्द्रको स्थापना र एक हप्ता भित्र दाईजो प्रथाको अन्त्य, माधवकुमार नेपाल प्रधानमन्त्री हु“दा महिला हिंसा विरुद्धको बर्ष अभियानको सुरुवात र डा. बाबुराम भट्टराई प्रधानमन्त्री हु“दा तीन महिना भित्र दु्रत न्याय प्रणालीको व्यवस्था जस्ता महिलाहरुकै हितमा घोषणा र कार्यक्रम आएका थिए । कार्यक्रम धेरै आएपनि त्यसको कार्यान्वयन भने कमै हुने गरेको बताईएको छ ।

किर्डाकको १२ औं बार्षिक साधारणसभा

सुर्खेत, ४ फागुन

कर्णाली अञ्चका सबै जिल्लामा कार्यक्षेत्र बनाएर काम गर्दै आएको कर्णाली एकिकृत ग्रामीण विकास तथा अनुसन्धान केन्द्र (किर्डाक) नेपालको १२ औं बार्षिक साधारण सभा बिहिबार वीरेन्द्रनगरमा सम्पन्न भएको छ । कार्यक्रमको उद्घाटन गर्दै प्रमुख अतिथि सभासद कमला शर्माले कर्णाली अञ्चलको विकासका लागि आफुले पनि सहयोग गर्ने बताइन् ।

कार्यक्रममा समाज जागरण केन्द्र (स्याक) नेपालका कार्यकारी निर्देशक टिकाराम आचार्यले यो संस्थाले सुर्खेतमा पनि आफ्ना कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरेकोमा खुसि व्यक्त गर्दै संस्थाले सुर्खेतको आर्थिक, सामाजिक लगायतका सबै पक्षहरुलाई अगाडि बढाउन सहयोग गर्नुपर्ने बताए । उनले किर्डाकले सञ्चालन गर्ने कार्यक्रममा आफ्नो संस्था र आफुले  सहयोग गर्ने बताए । 

त्यस्तै कार्यक्रममा एकिकृत नेकपा माओवादीका जिल्ला इन्चार्ज कृष्ण धमला,  नेपाली का“गे्रसका जिल्ला सभापति तप्तबहादुर विष्ट लगायत विभिन्न सरकारी तथा गैरसरकारी कार्यालयका प्रमुख तथा प्रतिनिधिहरुले सुर्खेतलाई  संस्थाले आफ्नो कार्यक्ष्ोत्र बनाएको र यस कार्यहरु सफल बनाउन सक्दो प्रयास गर्ने बताएका छन् । 

संस्थाको साधारणसभा सुर्खेतमा पहिलो पटक भएको हो । वि.स. २०५६ असार ७ गते जिल्ला प्रशासन कार्यालय जुम्लामा दर्ता भएको उक्त संस्थाले  २०६७ सालदेखि आफ्नो कार्यक्षेत्र बढाएर सुर्खेतमा पनि विभिन्न कार्यक्रमहरु गर्दै आएको छ । सुर्खेतका गढी, 

लेखगाउ“ र कुनाथरीमा आफ्नो कार्यक्षेत्र बनाएको छ । कर्णाली अञ्चलका सबै जिल्लामा कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्दै आएको छ ।  गढीमा संस्थाले सबल समूह गठन गर्नुका साथै समूहबाट किशोरी कक्षा सञ्चालन गरेको बताइएको छ । सभामा संस्थाका कार्यकारी निर्देशक मिनबहादुर शाहीले संस्थाको उद्देश्य, कार्य, कार्यक्रमबाट प्राप्त प्रतिफल तथा समग्र संस्थाको बारेमा जानकारी दिएका थिए । 

अति विकट भौगोलिक अवस्था भएको र विकासका सम्पूर्ण पुर्वाधारहरुमा पछि परेको कर्णाली क्षेत्रको विकासका लागि नै विशेष त यो संस्थाको स्थापना भएको निर्देशक शाहीले जानकारी दिए । साथै कर्णालीका जनतालाई तिनको जीवनलाई प्रभावित गर्ने सबै मामिलामा निर्णयको अधिकार लगायतका तिनका मूलभूत मानवअधिकारको प्रचलन गर्नका लागि सक्षम  बनाउने  लक्ष्य संस्थाको रहेको छ ।

संस्थाले कर्णालीमा मानवअधिकार अवस्थाको अनुगमन, गुनस्तरीय शिक्षामा पहु“च र सामाजिक रुपान्तरणका रुपमा प्रेरकका रुपमा युवाको शसक्तिकरण, मानवअधिकारका रुपमा विकासका पुर्वाधार लगाएत आधारभूत सेवामा पहु“चको वकालत तथा प्रबद्र्धनको काम गरिरहेको छ । साथै स्थानीय तहमा शान्ति र लोकतान्त्रिक अभ्यासको प्रबद्र्धन गर्न स्थानीय समूह र समुदायको सुदृढीकरण, अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता सुनिश्चित पार्न र सूचनाको हक प्रबद्र्धनका लागि बहु सञ्चार माध्यमको सुदृढीकरण र परिचालन, प्रकृतिक प्रकोप तथा वातावरण परिवर्तनले गर्दा हुने नकरात्मक जोखिमको कम गर्न समुदाय तथा स्थानीय निकायको शसक्तिकरण  लगाएतका  क्रियाकलापमा सफलता पाइएको शाहीले बताए । कार्यक्रम संस्थाका अध्यक्ष कुशेन्द्रबहादुर महतको सभापतित्वमा सम्पन्न भएको थियो । 

साक्षरता बढयो, गरिबि घट्यो

तुलाराम बुढा

सुर्खेत, ४ फागुन 

केन्द्रीय तथ्यांक विभागका निर्देशक ढुण्डीराज लामिछानेले नेपालको साक्षरता दर बढ्दै जा“दा गरिबि भने घट्दै गएको बताएका छन् । केन्द्रीय तथ्यांक विभाग केन्द्रीय कार्यालयले २०६६÷०६७ मा नेपाल जीवनस्तर सर्वेक्षण तेस्रो को प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्दै उनले उक्त कुरा बताएका हुन् ।

उच्च शिक्षा पढेको वा सो भन्दामाथी पढेको परिवारमूली भएका परिवार भन्दा निरक्षर परिवारमुली भएका परिवार गरिब हुने सम्भावना करिव साढे चार गुणाले बढी रहेको उनले बताए । उनले भने–‘ज्यालादारीमा लागेका परिवारमूली भएका घरपरिवारहरु ४७ प्रतिशत गरिब छन् भने अन्य व्यवसायमा लागेका परिवारमूली भएका घरपरिवारीहरु ६ प्रतिशत गरिब छन् ।’

केन्द्रीय तथ्यांक विभाग केन्द्रीय कार्यालय र तथ्यांक शाखा सुर्खेतले बिहिबार वीरेन्द्रनगरमा आयोजना गरेको नेपाल जीवनस्तर सर्वेक्षण–तेस्रोका बारेमा सरोकारवाला निकायहरुकावीचमा आयोजित एक दिने गोष्ठीमा उक्त जानकारी दिएका हुन् ।

केन्द्रीय तथ्यांक विभागका निर्देशक लामिछानेले गरिवि अनुगमनको तथ्यांकको बारेमा बोल्दै नेपालमा गरिविको तथ्यांकबढी हुनुको कारण घरपरिवारको साक्षरता प्रतिशतमा भर पर्ने बताए । उनले भने–‘घर परिवारमा साक्षरताको संख्या बढी भएमा गरिबि घट्छ ।’ नेपालमा निरक्षर घरपरिवारको गरिबि ३३ प्रतिशत रहेको तथ्यांक सर्वेक्षणले देखाएको छ । परिवारको आकार अनुसार गरिबिको घटबढ हुने गरेको पाईन्छ । मानिसले बाच्न पाउने आधारभूत तत्वहरु गास, बास, कपास हुन् । प्रतिदिन एउटा व्यक्तिलाई बाच्नको लागि २२२० किलोक्यालोरी शक्ति आवश्यक पर्ने बताए । नेपालमा २५.२ प्रतिशत मानिस गरिबिको रेखामुनी रहेको जनाईएको छ ।  गरिबि अनुगमनका अनुसार पूर्वको तुलनामा पश्चिम क्षेत्रमा धेरै मानिसहरु गरिबको रेखामुनी रहेका लामिछानेले बताए ।

केन्द्रीय तथ्यांक विभागको सर्वेक्षण गर्नेक्रममा सुदुरपश्चिम पछि दोस्रो गरिविको रेखामुनी मध्यपश्चिम विकास क्षेत्र रहेको उनले भने । जुन घरमा महिला घरमुली हुन्छ त्यस घरमा गरिवि कम भएको सर्र्वेक्षणले देखाएको छ ।

कार्यक्रममा नेपालको कुल जनसंख्याका बारेमा कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै तथ्यांक शाखा अधिकृत केशव गौतमले नेपालको कुल जनसंख्या सर्वेक्षण गर्दा विदेशमा जन्म भएका १२ प्रतिशत, बसाईसराई २६ प्रतिशत, विदेशबाट आएका ८ प्रतिशत आएको बताए ,

गौतमका अनुसार दुई सय ५९ अर्ब रेमिटान्स दैनिक भित्रिने गरेको छ । परिवारबाट खाद्य र गैरखाद्य गरी ७२ वटा खाद्य सामाग्रीहरु विगत १५ बर्षमा प्रतिव्यक्ति उपभोग बढ्दै गएको बताए । तल्लो र माथिल्लो स्तरका वर्गले ५ गुणाबढी उपभोगका सामाग्री उपयोग गर्ने गरेका छन् । खाद्य सामाग्रीको उपभोग पश्चिम र मध्यपश्चिममा कम रहेको छ । अर्का शाखा अधिकृत जयकुमार शर्माले जीवन स्तर सर्वेक्षण कार्यक्रममा विगतका तुलनामा अहिले देशभरी संचालन गरिएको जीवन स्तर सर्वेक्षण कार्यक्रम सफल भएको बताए । तथ्यांक विभागको सर्वेक्षण गर्दा विगत १५ बर्षदेखि घरमा भन्दा भाडामा बस्ने मानिसको संख्या बृद्धि भएको छ ।

परिवारमा विजुली बत्ती तथा शौचालयको पहुचमा बृद्धि भएको छ । विजुली बत्ति खानेपानी र शौचालयको पहुच भएका परिवारको प्रतिशत पूर्वाञ्चल, मध्यमाञ्चल र पश्चिमाञ्चलको तुलनामा मध्य र सुदुरपश्चिममा कम रहेको देखाए ।

विश्वस्वास्थ्य संगठनका अनुसार आयोडिन नूनको मात्रमा १५ पीपिएम वा सो भन्दाबढी हुनुपर्नेछ । मध्यपश्चिममा औषत दुई परिवारमा एक भन्दा कम परिवारले ५५ प्रतिशत अंझै १५ पीपिएम भन्दा कम आयोडिन भएको नून प्रयोग गरेको पाईएको देखियो । घरपरिवार मध्ये प्रति घरपरिवारले प्राप्त गर्ने औसत विप्रेषण  १५ हजार एक सय ६० बाट बढेर ८० हजार ८ सय २९ पुगेको छ । पन्ध्र बर्षको अन्तरालमा प्रति विप्रेषण प्राप्ति ६ सय २५ बाट करिव पन्ध्र गुनाले बढी भई ९ हजार २ सय ४५ पुगेको जनाईएको छ ।   बालबालिकाको पनि उचाई घटदै गएको जनाईएको छ । पौष्टीक आहार र प्रयाप्त मात्रामा दुध खान नपाउ“दा उचाई घटेको जनाईएको छ । आयोजित गोष्ठीमा जिल्ला स्थितर सरकारी तथा गैरसरकारी संघ संस्थाका प्रतिनीधि, संचारकर्मी, जनसंख्या विषयका विद्यार्थी, शिक्षकहरुको उपस्थिति रहेको थियो । 

निकुञ्जलाई एक सय ३५ थान भरुवा बन्दुक

वन्यजन्तु संरक्षणमा स्थानीयबासी सक्रिय

½दीपक बुढा½ 

½सुर्खेत, ३ फागुन½ 

वन्यजन्तु संरक्षणका लागि घर–घरबाट भरुवा बन्दुक बुझाईएको छ । बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जको उत्तरी तर्फ सुर्खेतका चार गाविसबाट एक सय ३५ थान भरुवा बन्दुक निकुञ्जलाई बुझाईएको हो । घर–घरबाट भरुवा बन्दुक निकुञ्जलाई बुझाउ“दै स्थानीयबासीन्दाहरु वन्यजन्तु संरक्षणमा सहभागि भएका छन् । बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जले दिएको जानकारी अनुसार २०६८ सालमा मात्रै ठूलो मात्रामा भरुवा बन्दुक स्थानीयबासीन्दाले निकुञ्जलाई बुझाएका हुन् । यति ठुलो परिणाममा भरुवा बन्दुक निकुञ्जले पाएपछि वन्यजन्तुको चोरी सिकारीमा कमि अँएको बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जका प्रमुख टिकाराम अधिकारीले बताए । उनले भने ‘पहिले निकुञ्ज भित्र दिउ“सै बन्दुक पटकिएको आवाज आउथ्यो तर अहिले बन्दुक पटकिएको आवाज पाइदैन्’ । ‘बबई फा“टमा वन्य जन्तुको संख्या उल्लेख्य रुपमा बढेको छ ।’

द्वन्द्वका क्रममा सबैभन्दाबढी वन्य जन्तु चोरीसिकारी हुने क्षेत्रका रुपमा सुर्खेत तर्फका चार गाविसलाई लिने गरिन्थ्यो । द्वन्द्वकै समयमा चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जबाट स्थानान्तरण गरिएका करिव दुई दर्जनबढी एक सिंगे गैडा चोरी सिकारीले मारेको  निकुञ्जको अध्ययन रहेको छ ।

निकुञ्जको उत्तरी क्षेत्र वन्यजन्तु चोरी सिकारीका लागि बढी चर्चामा रहेको थियो । चोरी सिकारीकै आरोपमा यस क्षेत्रका २४ भन्दाबढी स्थानीयको ज्यान गयो  तर पछिल्लो चरणमा चोरीसिकारी विरुद्धमा स्थानीयबासीन्दा सक्रिय भएका छन् । बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जको उत्तरी क्षेत्रमा सुर्खेतका चार गाविस पर्छन् । 

सुर्खेत छिन्चु, लेखपराजुल, हरिहरपुर र तरंगा गाविसले निकुञ्जलाई छोएको छ । पछिल्लो समय चोरी सिकारी कार्य त्याग्दै स्थानीयबासीन्दाले भरुवा बन्दुक निकुञ्जलाई बुझाउ“दै चोरीसिकारी त्याग्ने घोषणा गरेका छन् । निकुञ्ज घोषणा भएपछि लामो सयम सम्म मध्यवर्ती क्षेत्र घोषणा हुन नसकेको सुर्खेत तर्फका गाविसहरु मध्यवर्ती घोषणा भएपछि स्थानीयबासीन्दामा संरक्षणको लहर चलेको हो । 

बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज, मध्यवर्ती क्षेत्र व्यवस्थापन समिति, वातावरण संरक्षण मञ्च, स्थानीय युवा क्लबको सक्रियतामा वन्यजन्तु संरक्षण अभियान थालिएको हो । अभियानकै क्रममा लेखपराजुल गाविसबाट ४६, हरिहरपुर गाविसबाट ४२, तरंगा गाविसका ४१ र अन्य ६ थान गरी एक सय ३५ थान भरुवा बन्दुक स्थानीयबासीन्दाले निकुञ्जलाई बुझाएका छन् । 

पहिले वन्यजन्तु चोरीसिकारी गर्ने स्थानीयबासीन्दाहरु अहिले निकुञ्जलाई बन्दुक बुझाएर संरक्षण अभियानमा जुटेको स्थानीयबासीन्दा रामबहादुर थापाले बताए । संरक्षण अभियानकै क्रममा स्थानीयबासीन्दाकै सक्रियतामा मध्यवर्ती क्षेत्र उपभोक्ता समिति गठन गरिएको छ । स्थानीयबासीन्दालाई आयआर्जनमा सहयोग गर्न कृषि, पशुपालन, मध्यवर्ती संरक्षण सहकारी संस्था समेत गठन गरिएको छ ।  चार गाविसका १५ भन्दाबढी विद्यालय इको क्लब गठन गरिएको छ । १२ वटा भन्दाबढी संरक्षण युवा क्लबहरु संरक्षणमा सहभागि भएका छन् । 

राष्ट्रिय निकुञ्जले तराई भू–परिधी कार्यक्रम अन्तर्गत चार गाविसमा स्थापना भएका चार वटा सहकारीलाई आयआर्जन कार्यक्रम संचालनका लागि दुई÷दुई लाखको दरले अनुदान उपलब्ध गराएको छ । चोरी सिकारीमा संलग्न हरिहरपुरका पा“च जनालाई प्रहरीले पक्राउ गरी कार्वाहीका लागि पठाएको छ । यसरी चोरी सिकारीमा संलग्न  व्यक्तिलाई कार्वाही र स्थानीयबासीन्दानै धमाधम बन्दुक बुझाए संरक्षणमा सहभागिभएपछि निकुञ्जमा पहिलेको तुलनामा वन्यजन्तुको संख्या बढेको बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जका प्रमुख टिकाराम अधिकारीले बताए । 

वन्यजन्तु संरक्षणलाई थप सहयोग पु¥याउन निकुञ्जले चार गाविसको सेन्टरमा पर्नेगरी दुई वटा सामूदायिक भवन बनाउने तयारी गरेको छ । निकुञ्जको करिब २९ लाख सहयोगमा लेखपराजुलको थर्मुसे र हरिहरपुर गाविसको तेलपानीमा भवन निर्माण गर्न लागेको हो । 

निकुञ्जका प्रमुख अधिकारीले भने–‘बन्यजन्तु संरक्षणमा अब युद्ध स्तरबाट काम हुन्छ । स्थानीयबासीन्दा त्यस्तै सक्रिय छन् भने हामी पनि सामुदायिक भवन बनाएर कर्मचारी खटाउने तयारीमा रहेका छौं ।’ सामुदायिक भवनमा निकुञ्जका कर्मचारी बस्नेछन् । कर्मचारीहरुले स्थानीयबासीन्दालाई वन्यजन्तु संरक्षणमा सहभागि गराउने, युवाहरुलाई तालिम, गोष्ठीमा सहभागि गराउने लगायतका कामहरु गरिने 

प्रमुख वार्डेन अधिकारीले बताए । स्थानीयबासीन्दाकै सक्रियतामा वन्यजन्तु संरक्षण कार्य सफल भएको वातावरण संरक्षण मञ्चका उपाध्यक्ष विनोद लम्सालले बताए । उनले भने–‘युवाको परिचालन मार्फत संरक्षण सफल भएको हो । ‘वन्य जन्तु संरक्षण अभियानमा मात्रै यस क्षेत्रका एक सयबढी युवाहरु सक्रिय छन् ।’ पहिले चोरीसिकारीका विरुद्धमा काम गर्नुपर्छ भन्दा डराउने स्थानीय युवाहरु समेत अहिले संरक्षण तर्फ सक्रिय रहेको उनको भनाई रहेको छ । ‘चार गाविसका दुई दर्जनबढी स्थानीयबासीन्दाले चोरीसिकारीकै आरोपमा ज्यान गुमाउनु परेको थियो तर अहिले सबै बन्दुक निकुञ्जलाई बुझाएर वन्यजन्तु संरक्षणमा सक्रिय भएका छन् ।’

विपन्न समूदायलाई घर उपहार

खेमराज वली 

सुर्खेत, १ फागुन 

सुर्खेतका न्यून आय भएका, अल्पसंख्यक समुदायमा पर्ने तीन वटा जातिलाई ४४ घर उपहार दिईने भएको छ । नेपाल सरकारले चालु आर्थिक बर्षमा ल्याएको जनता आवास कार्यक्रम अन्तर्गत घर निर्माण गर्न लागिएको हो ।

सरकारको जनता आवास कार्यक्रम अन्तरगत बादी, गन्धर्व र कुसुण्डा जातिका ४४ परिवारको घर निर्माण गर्न लागिएको हो । यस्तो लोकप्रियताका ल्याईएको यस कार्यक्रमको प्रभावकारी राम्रो देखिन थालेको छ । घरबास नएकाले बसोबास पाउनेछन् । नेपाल सरकार भौतिक योजना तथा निर्माण मन्त्रालय अन्तरगत चालु आर्थिक बर्षमा सरकारले जनता आवास कार्यक्रम ल्याईएको थियो । 

उक्त कार्यक्रमका लक्षित तीन समुदाय भएका गाविसमा पुगि समुदायमै भवन निमार्ण गरिने छ । सहरी विकास तथा भवन निर्माण डिभिजन कार्यालय सुर्खेतले पहिलो चरणमा निवेदन संकलन गरेको छ  । 

सार्वजनिक सूचना मार्फत लक्षित समूदायको निवेदन संकलन गरिएको डिभिजन सुर्खेतका शाखा अधिकृत लक्ष्मीप्रसाद भट्टराईले जानकारी दिए । प्राप्त निवेदनका आधारमा स्थलगत अनुगमन गरी भवन पाउने परिवारको छनोट गरिनेछ । सरकारले घर निर्माण गरिदिने भएपछि स्थानीय लक्षित समूदायका व्यक्तिहरु त हर्षित भएका छन् तर आफु परिने कि नपरिने भन्ने आशंकामा रहेका छन् । सरकारी जग्गामा नबसेको, बढी जग्गा नभएको, अतिक्रमण गरी नबसेको, लामो समयदेखि एकै स्थानमा बस्दै आएका समुदायबाट छनोट गरिने आधार बनाईएको छ । 

त्यस्तै गरी कमजोर आर्थिक अवस्था भएका, खोलाभन्दा टाढा बस्ने परिवारको छनोट गरिने भएको छ । छनोट भएका परिवारले घर निर्माणका लागि आफै काठको व्यवस्था गर्नुपर्नेछ भने अन्य निर्माणको काम भवन निर्माण डिभिजन कार्यालयले तोकिए बमोजिम हुने जनाईएको छ  । गरिबिका कारण लामो समयदेखि साना–साना झुप्रा अस्थायी रुपमा बस्दै आएका बादि, गन्धर्व र कुसुण्डा जातिलाई सरकारले घर बनाईदिन लागेको हो । सरकारले ल्याएको जनता आवास कार्यक्रम अन्तरगत सुर्खेतका लागि करिव ७५ लाख बजेट प्राप्त भएको जनाईएको छ ।

जिल्लाका केही गाविस र नगरपालिकाबाट एक सयभन्दाबढी लक्षित समूदायको निवेदन संकलन भएको छ । उक्त निवेदन र समन्वय समितिको छानविन, सिफारिस अनुसार भवन डिभिजन कार्यालयले भवन निर्माण गरिने इन्जिनियर शसिन्द्र घिमिरेले बताए ।

सुर्खेत क्षेत्र नं. १ का सभासद कमला शर्मा को संयोजकत्वमा रहेको छनोट समितिले स्थलगत अध्ययन गरी सहयोग पाउने परिवारको  सूची निकालिने जनाइएको छ  । प्रति घर निर्माणका लागि १ लाख 

७० हजार देखि  १ लाख ७२ हजारको खर्चमा दुई कोठे, टीनको पाता भएको र जगमा सिमेण्ट प्रयोग गरिएको घर निर्माण गरिने जनाईएको छ । ढुंगा पाईने ठाउ“मा ढुंगाको गाह्रो र नपाईने ठाउ“मा इट्टाको दिवाल निर्माण गरिनेछ ।

बादि समूदायका २१ परिवार, गन्धर्व समुदायका २० परिवार र कुसुण्डा समुदायका ३ घरपरिवार गरी ४४ परिवारको घर निर्माण गरिने भएको छ । पुष मसान्त सम्म सुर्खेतमा निवेदन संकलन गरिएको थियो । माघ १५ गते सम्म दैलेख जिल्लामा र जाजरकोट जिल्लामा माघ मसान्त सम्म निवेदन संकलन कार्य गरिएको थियो ।

सालकोटमा पर्यटन महोत्सव

विकास निर्माण र पर्यटकिय स्थलको प्रचार गरिने

सुर्खेत, २९ माघ 

विकासका पूर्वाधारले पछाडी परेको सुर्खेत पश्चिम क्षेत्रमा पहिलो पटक पर्यटन तथा सा“स्कृतिक महोत्सव आयोजना गरिएको छ । विकासका पूर्वाधार निर्माणका साथै पश्चिममा रहेका पर्यटयिक स्थलको प्रचार प्रसार गर्ने मुख्य उद्देश्यले महोत्सव गर्न लागिएको हो । 

सुर्खेत पश्चिममा जाजुरा दह, मूलीदह, झा“क्री मूल, गुप्ती दह, सान्नेको दह,  चमेरे गुफा, पाताल जाने बाटो, ज्यामिरे गुफा, पा“चतले गुफा रहेका छन् । पर्यटकिय दृष्टिले महत्वपूर्ण मानिएको सुर्खेतको पश्चिम क्षेत्र प्रचार प्रसार र पूर्वाधार अभावमा ओझेलमा परेको छ । हालै मात्र स्थानीयबासीन्दाको सक्रियतामा बावियाचौरमा साना जलविद्युत आयोजना संचालनमा ल्याईएको छ । क्षेत्र नं. ३ मा पर्ने उत्तरगंगा गाविसबाहेक अन्य कुनै पनि गाविसमा विद्युतिकरण भएको छैन् । बर्षमा ८ महिना संचालन हुने मोटरबाटो छ भने प्रशस्त सम्भावना भएपनि पूर्वाधार निर्माण हुन सकेको छैन् ।

पश्चिम क्षेत्रको विकास र पर्यटन प्रवद्र्धनलाई सहयोग पु¥याउन महोत्सव आयोजना गरिएको महोत्सव आयोजक मूल समितिका संयोजक तिलकराम अधिकारीले बताए । उनले भने–‘प्रर्यटकिय स्थलको प्रचार प्रसार मार्फत स्थानीय रोजगारी सृजना गरी विकासका पूर्वाधार निर्माण गर्न आवश्यक छ ।’ उनले भने–‘राजनीतिक इच्छाशक्ति नभएकै कारण पश्चिम पछि परेको हो । अब भने स्थानीय जनताकै सक्रियतामा विकास निर्माण गरिन्छ ।’

आइतबार वीरेन्द्रगरमा पत्रकार सम्मेलन मार्फत महोत्सवको तयारीका बारेमा जानकारी गराईएको छ । फागुन २५ गतेदेखि २९ गते सम्म सञ्चालन गरिने महोत्सव छ । सालकोट गाविसको मूख्य आयोजना, राष्ट्रिय लोक तथा दोहोरी गीत प्रतिष्ठान सुर्खेतको आयोजना तथा जिल्ला विकास समिति र पश्चिममा पर्ने १७ वटै गाविसको सहआयोजनामा महोत्वस गर्न लागिएको हो ।

पश्चिम सुर्खेतका पर्यटकिय स्थल सम्म पहु“च मार्ग निर्माण गर्ने, लोककला, संस्कृतिको संरक्षण र सम्वद्र्धनमा टेवा पु¥याउन, पश्चिम क्षेत्रका पर्यटकिय स्थलहरुको प्रचार प्रसार गरी प्रभावकारी रुपमा पर्यटन क्षेत्रको विकास गर्नु महोत्सवको उद्देश्य रहेको छ ।

महोत्सवमा परम्परागत सा“स्कृतिक झा“की, विविध सा“स्कृतिक कार्यक्रम, क्षेत्रीय दोहोरी गीत र मावि स्तरीय नृत्य प्रतियोगिता, औद्योगिक व्यापार प्रदर्शनी, कृषिजन्य उत्पादनको प्रर्दशनी गरिनेछ । त्यसैगरी शैषिक प्रदर्शनी, बाल उद्यानका खेलहरु, राष्ट्रिय स्तरका कलाकारहरुको आक्रर्षक प्रस्तुती महोत्सवमा राखिने आयोजकले जानकारी दिएका छन् ।

५० हजार  दर्शकबाट अवलोकन गरिने महोत्सवमा एक करोड पचास लाख बराबरको आर्थिक कारोबार हुने आयोजकको अनुमान रहेको छ । सूर्यप्रकाश उच्च मावि सालकोटमा आयोजना गरिने महोत्सवको स्टल भाडादर समेत सार्वजनिक गरिएको  छ । अधिकतम १५ हजारदेखि न्यूनतम  ३ हजार सम्म स्टल भाडा तोकिएको छ । टिकट विक्रिबाट ४ लाख, जिल्ला विकास समितिबाट ५ लाख, १७ वटा गाविसहरुबाट ८ लाख, स्टलहरुबाट २ लाख ५० हजार, सामूदायिक वन उपभोक्ता समितिबाट १ लाख, संसद विकास कोषबाट ३ लाख, प्रायोजकबाट ३ लाख ५० हजार, विभिन्न संघ संस्था कार्यालयबाट २ लाख, नगरपालिकाबाट र उद्योग वाणिज्य संघबाट ५०÷५० हजार रकम प्रस्तावित गरिएको छ । महोत्सवका क्रममा ३० लाख खर्च लाग्ने आयोजकको अनुमान रहेको छ ।

अनिवार्य तथा निःशुल्क प्रदायकमा कल्याण सातौं

दीपक बुढा½ 

सुर्खेत (कल्याण), २८ माघ½ 

आधारभूत तहको शिक्षा अनिवार्य तथा निःशुल्क घोषणा गर्नेक्रममा कल्याण गाउ“ शिक्षा समिति सातौं स्थानमा परेको छ । कल्याण गाउ“ शिक्षा समितिले गाविस भित्रका सम्पूर्ण विद्यालय र सेवा क्षेत्रभित्रका ५ देखि १२ बर्ष उमेर समूहका बालबालिकालाई विद्यालयमा भर्ना गरेको छ । सत प्रतिशत विद्यालयमा भर्ना गर्न सफल भएपछि  कल्याण सातौं स्थानमा परेको हो । साथै विद्यालयमा भर्ना भएका बालबालिकाहरुबाट कुनैपनि शुल्क नलिने गाउ“ शिक्षा समितिले प्रतिबद्धता सहित घोषणा समेत गरेको छ । 

शनिबार एक कार्यक्रमबीच गाउ“ शिक्षा समितिको आयोजनामा गाविसमा आधारभूत तहको शिक्षा अनिवार्य तथा निशुल्क घोषणा गरिएको छ । गाविस स्तरीय राजनीतिक दलका प्रमुख, विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष, विद्यालयका प्रधानाध्यापक ले सामूहिक रुपमा प्रतिबद्धता सहित घोषणा गरेका हुन् । 

घोषणालाई कार्यान्वयन गर्न प्रत्येक बर्ष गाविसमा आउने बजेटको १० प्रतिशत शिक्षामा छुट्टयाईने भएको छ । गाउ“ शिक्षा समितिको जोड कोषमा जम्मा भएको रकमबाट विपन्न समूदायका अभिभावकलाई आयआर्जनमूलक कार्यमा सहयोग गर्ने जनाईएको छ । गाउ“ शिक्षा समितिका सचिव नारायण तिवारीले भने–‘छात्रवृत्ति स्वरुप अभिभावकलाई नगद रुपैया“ बा“डदा त्यसको दुरुपयोग हुन्छ । त्यसैले अभिभावकलाई आयआर्जन तर्फ प्रेरित गर्ने योजना छ’–उनले थपे ‘अभिभावकको रुची, क्षमता अनुसारका सिपमूलक तालिम र व्यवसाय गर्न ऋण उपलब्ध गराउनेछौं ।’ 

गाउ“ शिक्षा समितिले घोषणा पछि आधारभूत तहका शिक्षाका लागि विद्यार्थीहरुसंग कुनैपनि शुल्क नलिने भएको छ । विद्यालयको वातावरण बालमैत्री तथा सिकाईमैत्री बनाईने छ । प्रत्येक बर्ष विद्यालयहरुले सेवा क्षेत्रभित्र शैक्षिक तथ्यांक संकलन गरी विद्यालय उमेरका बालबालिकाको खोजि गर्नेछन् । साथै विद्यालयको सुधार योजना निर्माण गरिनेछ ।  गाउ“ शिक्षा समिति मार्फत जोडकोषको व्यवस्था हुनेछ । विद्यालयमा प्रवेश गरेपछि १० बर्षमा कक्षा १० उत्तीर्ण हुने वातावरण विद्यालयलेनै मिलाउनेछ । गाविस भित्र कुनैपनि बाल मजदुर राखिनेछैन भने बालविवाहलार्ई पूर्णरुपमले अन्त गर्ने गाउ“ शिक्षा समितिले नीति बनाएको छ ।

गाविसलाई अनिवार्य तथा निःशुल्क शिक्षा प्रदायक घोषणा गर्नुपूर्व विद्यालयको सेवाक्षेत्रको शैक्षिक सूचना र तथ्यांक संकलन गरिएको थियो । घोषणाको सान्दर्भिकताका बारेमा छलफल गरिएको थियो । शैक्षिक गुणस्तर र प्रगतिको बारेमा समिक्षा सहित कार्यनिर्देशिका उपसमिति गठन गरिएको छ । गाविसबाट २८ हजार विनियोजन गरि जोडकोषको व्यवस्था गरिएको छ ।  प्रचार प्रसार लगायतका क्रियाकलापहरु संचालन गरिएको थियो । त्यसैगरी विभिन्न समिति तथा उपसमिति  समेत गठन गरिएको थियो । गाउ“ शिक्षा समितिले अनिवार्य तथा निःशुल्क शिक्षा घोषणालाई कार्यान्वयन गर्न सरोकारवाला सबैको भूमिका प्रष्ट पारेको छ । विद्यालयहरुले सेवा क्षेत्रको तथ्यांक संकलन गरी सबै बालबालिकालाई विद्यालयमा भर्ना गर्नेछन । शिक्षकले गुणस्तरीय, भयरहित शिक्षा प्रदान गर्नेछन् । अभिभावकले आ–आफ्ना बालबालिकालाई विद्यालयमा भर्ना गर्नेछन् । राजनीतिक दलहरुले गाविसको बजेट विनियोजन गर्दा गाउ“ परिषद मार्फत शिक्षामा धेरै भन्दा धेरै बजेट छुट्टयाउनेछन् ।  अनिवार्य तथा निःशुल्क शिक्षा प्रदायक गाविस घोषणा पत्रमा यसरी सबै पक्ष र क्षेत्रको भूमिलाई प्रष्ट पारिएको छ  ।

कल्याण गाविस भित्र ६ वटा प्रावि, दुई वटा निमावि र एउटा उच्च मावि गरी ९ वटा विद्यालय रहेका छन् । एक हजार दुई सय १४ घरधुरी रहेको कल्याण गाविसको जनसंख्या ६ हजार ६ सय ७३ रहेको गाउ“ शिक्षा समितिका सचिव नारायण तिवारीले जानकारी दिए । ९ वटा विद्यालय सेवा क्षेत्रबाट प्राप्त तथ्यांक अनुसार ५ देखि १२ बर्ष उमेर समूहका एक सय ६२ जना बालबालिका रहेकोमा एक जना अर्धचेत अवस्थाका बालक बाहेक अरु सबै बालबालिका विद्यालय गईरहेको सचिव तिवारीद्वारा प्रस्तुत प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ । विद्यार्थी उत्तीर्ण दर ७४.८४  प्रतिशत, कक्ष्ाँ दोहो¥याउने दर १८.३८ 

प्रतिशत, कक्षा १ दोहो¥याउने दर ३२ प्रतिशत, विद्यार्थी औषत उपस्थिति एक सय ६१, कक्षा संचालन दिन १ सय ८८ दिन, बाल विकास केन्द्रबाट कक्षा एकमा आउने दर ४१ प्रतिशत रहेको जनाईएको छ ।

घोषणा सभामा बोल्दै निमित्त जिल्ला शिक्षा अधिकारी तथा उपसचिव दिपा हमालले घोषणा गरेर मात्रै नहुने बताउदै स्थानीय अभिभावक, राजनीतिक दल सबैको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको बताउनुभयो । उहा“ले भन्नुभयो–‘जिशिका मार्फत गाउ“ शिक्षा समिति, विद्यालयलाई आयआर्जनमूलक कार्यमा सहयोग हुन्छ तर तपाईहरु योजना लिएर आउ“नुपर्छ ’  ‘विद्यालयको शिक्षालाई गुणस्तरीय र भयरहित बनाउनुपर्ने देखिनछ’–उहा“को भनाई थियो । नेपाल शिक्षक युनियन सुर्खेतका अध्यक्ष धनसिंह खड्काले राजनीतिक दलको प्रतिवद्धता प्रशंसनिय भएको बताउ“दै ‘यो कार्यक्रम नेपाल सरकार, शिक्षा मन्त्रालय, शिक्षा विभाग को हो तर स्थानीयबासीनै सक्रियतापूर्वक लागेकाछौं’ । यसलाई जिल्लाव्यापी रुपमा लैजानुपर्ने समेत उहा“को भनाई थियो ।

घोषणा सभामा जिल्ला शिक्षा कार्यालयका उपसचिव भक्तबहादुर खड्का, समाज जागरण केन्द्र (स्याक) नेपालका कार्यकारी निर्देशक टिकाराम आचार्य, सचिव चौहानसिं राना, नेपाल शिक्षक संगठनका अध्यक्ष शिवप्रसाद उपाध्याय, अखिल नेपाल शिक्षक संगठनका केन्द्रीय सदस्य शान्ति ढकाल, नेपाल शिक्षक संघका अध्यक्ष पद्यमप्रसाद गौली, नेपाल पत्रकार महासंघ शाखा सुर्खेतका अध्यक्ष दुर्गा थापा लगायतले सफलताको शुभकामना व्यक्त गरेका थिए ।

यस अघि जिल्लाका ६ वटा गाउ“ विकास समितिले निःशुल्क तथा अनिवार्य शिक्षा प्रदायक घोषणा गरिसकेका छन् । यस अघि गर्पन, दशरथपुर, रामघाट, कुनाथरी लाटीकोइली, बावियाचौरलाई अनिवार्य तथा निःशुल्क प्रदायक गाविसका रुपमा घोषणा गरिएको थियो ।

बर्षमा पचास टन वीउ उत्पादन 

सुर्खेत, २७ माघ

जिल्लामा एक बर्षको करिब ५० टन (पा“च सय क्वीन्टल) वीउ उत्पादन हुने गरेको छ । वीउ उत्पादनबाट यस क्षेत्रका कृषकहरुले एक करोडबढी आम्दानी गर्न सफल भएका छन् । वीउ उत्पादनमा कृषकहरु स्थानीय महिला समूह, कृषक समूह, स्थानीय सहकारीका साथै व्यक्तिगत रुपमा पहलहरु भएका छन् । 

स्थानीय जातका विउ उत्पादनमा यो क्षेत्र आत्मनिर्भर बन्दै गएको छ । उत्पादीत वीउ स्थानीय स्तरमै खपत हुने गरेको छ । सुर्खेतका लाटीकोइली, उत्तरगंगा, छिन्चु, दशरथपुर, मैनतडा, मेहलकुना, कल्याण, साहारे, मालारानी, धारापानी, बजेडिचौर, सालकोट, बावियाचौर, जर्वुटा लगायतका गाविसहरु वीउ उत्पादनका लागि उर्वर मानिन्छन् ।

वातावरण तथा कृषि नीति अनुसन्धान प्रसारण एवं विकास केन्द्र 

(सीपे्रड)  ले जिल्लाका १४ भन्दाबढी गाविसमा तरकारी वीउ, बेमौसमी तरकारी खेतीका विषयमा काम गरिरहेको छ । सीप्रेडले वीउ उत्पादन आयोजना कार्यक्रम सञ्चालन गरि जिल्लाका बिभिन्न गाउ“ विकास समितिमा तरकारी वीउ उत्पादन भैरहेको छ । हालसम्म काउली, मूला, केराउ, रायो, खुमल रायो, भिन्डि, तितेकरेला, क“ाक्रो, सीमि, सिप्चना, चम्सुर, मार्फारायो, प्याज आदि तरकारिको वीउ उत्पादन गरिएको र टमाटरको वीउको पनि उत्पादन गर्न सुरु गरिएको संस्थाले जनाएको छ ।  सीप्रेटका कार्यक्रम संयोजक योगीले उपयु्क्त हावापानी, स्थानीयबासीन्दाको सक्रियताकै कारण तरकारीको वीउ, वेमौसमी तरकारी उत्पादनमा जिल्ला आत्मनिर्भर भन्दै गएको बताए । 

टमाटरको वीउ समेत स्थानीय स्तरमै उत्पादन हुन थालेको छ  । विदेशबाट ल्याइने हाईब्रिड टमाटरको मूल्य १ केजिको १ लाख २० हजार पर्छ । स्थानीय रुपमै तरकारी वीउ पाईन थालेपछि कृषकहरु हर्षित भएका छन् । संयोजक योगीका अनुसार एक बर्षमा सुर्खेतमा मात्रै करिब ५० टन वीउ उत्पादन भएको छ । वीउ उत्पादनबाटमात्रै यस क्षेत्रका स्थानीयबासीन्दाले १ करोड १५ लाख फाईदा गरेको संयोजक योगीले बताए ।   

यहा“बाट उत्पादित वीउको बजार व्यवस्थापन (सि.जी) चौधरि ग्रुप, सि.एन लगायतका कम्पनीले वितरण गरेका छन् । साथै स्थानीय एग्रोभेटहरुले बिक्रि गरिरहेका छन् । नेपालका विभिन्न ठाउ“मा र मूलाको वीउ भने बंगलादेशमा पनि पठाईने गरिएको छ । सीप्रेडले विपन्न वर्गका व्यक्तिहरुको आय स्तर सुधार्न र स्थानीय वीउकै प्रयोग गरुन भनेर दुर्गम क्षेत्रका विपन्नवर्गका व्यक्तिहरुलाई वीउविजन निशुल्क वितरण गरेको पनि उनले बताए । नेपालमा ५० प्रतिशत भन्दा बढि वीउ विदेशबाट ल्याइन्छ । 

हाईबे्रह वीउ भने सबै विदेशबाट आयात गरिन्छ । विशेष गरी यातायातको साधन पुग्ने क्षेत्रमा वेमौसमी तरकारी तथा वीउ उत्पादन कार्य फस्टाउ“दै गएको छ । यस संस्थाले कृषि समूह गठन गरेर समूहमा आबद्ध कृषकहरुलाई कृषि तालिम, कृषि सामाग्रिको सहयोग, निशुल्क वीउ वितरण, प्राविधिक सहयोग दिनुका साथ

ै जिल्लाका जहरे, मेहलकुनामा

 साना सि“चाई कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरेको छ । हालसम्म एक सय ४५ कृषि समूहका साथै सहकारीसंग मिलेर समेत  सिपे्रडले समूदायमा काम गरिरहेको छ ।  

सुर्खेतका छिन्चु, दशरथपुर, मैनतडा, मेहलकुना, कल्याण, साहारे, मालारानी, धारापानी, बजेडिचौर, साल्कोट, बावियाचौर ,विद्यापुर, गुटु  गरि १४ गाविसमा यो कार्यक्रम सञ्चालन भईरहेको छ । सीप्रेडले वीउ उत्पादन कार्यक्रमका साथै घरबगैचा कार्यक्रम र ताजा तरकारी कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरेको छ । घरबगैचा कार्यक्रममा घर नजिक करेसाबारी मात्र नभई प्लटीङ गरि विभिन्न किसिमका तरकारी फलफुल लगाइने गरिएको छ । घरबगैचा कार्यक्रम दशरतपुर र कल्याणमा सञ्चालन भइका छन् । जसले गर्दा सधै ताजा तरकारीको कमि नहुने हुन्छ । 

यो कार्यक्रमले कृषकहरुको आम्दानि बढाउन सहयोग गर्नुको साथै कतिपय मानिसहरुले जग्गा जमिन समेत जोडेको, धेरै विदेश जाने मानिसहरु गाउ“मै बस्ने गरेका र वीउ उत्पादनबाट तरकारी खेति भन्दापनि फाईदा हुने योगिले बताए । उनले थोरै वीउ उत्पादन गरेपनि नेपालमा विदेशी देशहरुबाट ल्याइने वीउ विजनमा कमि आउने भन्दै आफुहरुको उद्देश्यनै विदेशि आयातलाई घटाउने र नेपालमै उत्पादित वीउको प्रयोग गर्नुपर्ने भएको बताए । 

संस्थाले सुर्खेत, दैलेख, कालिकोट र दैलेखलाई आफ्नो कार्यक्षेत्र बनाएको छ । दैलेखको मालिकामा पनि प्याजको वीउ उत्पादन हुने गरेको छ । साथै दैलेखका ८ वटा गाविसमा कालिकोटका तीन वटा र डोल्पामा एउटा गाविसमा सुरु भएको छ । त्यहा“ मार्फा रायोको वीउ उत्पादन गर्न लागिएको छ । योगिका अनुसार सुर्खेतको पूर्वीक्षेत्र र उत्तर क्षेत्र वीउ उत्पादनका लागि उपयुक्त छन् । तर सुर्खेतको उत्तर क्षेत्रमा यो कार्यक्रम सञ्चालन भएको छैन् । सिप्रेडका यस्ता कार्यक्रममा कृषि मन्त्रालय पनि सकरात्मक भएको छ । 

चेक खोस्न लागेपछि प्रहरी शरणमा
 

छिन्चु (सुर्खेत), माघ २५ -

स्वैच्छिक अवकाश रोजेर पाएको रकम बैंकबाट झिकेर निस्कन नपाउँदै आफ्नै कमान्डरहरूले खोस्न लागेपछि एक महिला लडाकु सुरक्षा गुहार्दै प्रहरी कार्यालय पुगेकी छन् ।
साटाखानी-२ की कर्मा रावत -विपना) ले मंगलबार छिन्चुस्थित कृषि विकास बैंकमा आफ्नो नामको चेक साटेर नगद लिन लाग्दा सँगै आएका कमान्डरबाट उक्त चेक खोसिने र हातपात हुने स्थिति आएपछि रकम पुनः खातामै जम्मा गरी सुरक्षाका लागि प्रहरी चौकी पुगेकी हुन् ।
कम्पनी सहायक कमान्डर कर्मा ३ लाख रुपैयाँको चेक बैंकमा जम्मा गर्न गएकी थिइन् । 'कमान्डरले पूरै रकम लैजाने भनेका थिए । मैले  १ लाखसम्म लैजाने भए दिन तयार छु भन्दा पूरै मागेपछि पैसा बैंकमा फिर्ता गरी सुरक्षाका लागि प्रहरीमा आएको हुँ,' उनले भनिन् ।
'लामो समयदेखि पार्टीमा लागेका गरिब/दुःखीले पाएको रकम लैजान दिनुस् भन्दासमेत मानेनन्,' उनले भनिन्, 'कमान्डरले पैसा खोस्ने स्थिति भएपछि बैंकमै जम्मा गरें ।' पछि पाउने ३ लाख रुपैयाँ लैजानु भन्दासमेत अहिल्यै दिनुपर्‍यो भन्दै कमान्डर बैंकसम्मै आएकाले सुरक्षार्थ प्रहरीमा गएको उनले बताइन् ।
उनलाई छुटाउन कमान्डरहरू प्रहरी कार्यालयमै पुगेका थिए । सुरक्षाकर्मीले जीउज्यानको सुरक्षा माग्दै आएको नागरिकलाई त्यत्तिकै पठाउन नमिल्ने भनेपछि उनीहरू फर्केका थिए ।
कमान्डरले स्वैच्छिक अवकाशबापतको चेक जबर्जस्ती खोसेपछि भुक्तानी रोक्न चेक हराएको भन्दै तीन माओवादी लडाकुले यसअघि कृषि विकास बैंक छिन्चुमा निवेदन दिएका छन् । चेक हराएको भन्दै बैंकमा निवेदन दिएका नोखबहादुर वलीले आफूसँग कमान्डरले २ लाख रुपैयाँ माग गरेकाले भुक्तानी रोक्न निवेदन दिएको बताए । उनले भने, 'मलाई ५० हजार मात्र दिन भनेपछि भुक्तानी रोकेको हो ।'
अनमिनले प्रमाणीकरण गरेपछि २०६६ मंसिर १ देखि शिविर छोडेर मटेलास्थित माध्यमिक विद्यालयको राहत दरबन्दीमा कार्यरत भएको बताउँदै वलीले भने, 'जागिर खाए पनि केही हुन्न भनेर वर्गीकरणमा बोलाए, अहिले पूरै पैसा मागे । जागिर खाएका कारण अख्तियारले नसमात्ने हो भने पूरै पैसा मैले पाउनुपर्छ, नत्र अरूले दुरुपयोग गर्नुभन्दा राज्य कोषमा रकम जम्मा हुनुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता हो ।'
स्वैच्छिक अवकाशको चेक बुझेकामध्ये पाम्का-९ सुर्खेतका नोकबहादुर वली, रत्नबहादुर चलाउने र मानबहादुर चन्दले चेक हराएको भन्दै निवेदन दिएको कृषि विकास बैंक उपशाखा कार्यालयका प्रमुख गंगाप्रसाद चौलागाईंले बताए । डिभिजन सहायक कमान्डर दुर्गा चौधरीले भने, 'माथिको आदेशअनुसार यो सबै भएको हो ।' उनले थप अरू बताउन भने चाहेनन् ।
कमान्डरले चेक खोसेर लडाकुले पाएको रकम दुरुपयोग भएको जानकारी गराएपछि एकाउन्ट पेयी चेक जम्मा गर्दा र भुक्तानी लिँदा परिचयपत्रसहित आफैं उपस्थित हुन अनिवार्य गरिएको उपशाखा प्रमुख चौलागाईंले बताए ।
सुर्खेतको दशरथपुरस्थित छैटौं डिभिजनबाट स्वैच्छिक अवकाशमा घर जान चेक बुझेका सेक्सन सहायक कमान्डर मानबहादु चन्द (सन्दीप) ले चेक बुझेकै दिन पूर्ण झरना स्मृति ब्रिगेडअन्तर्गतको १२ नम्बर बटालियनका सहायक कमान्डरले खोसेको बताए । उनले आफूले पाउने पहिलो किस्ताबापतको २ लाख ५० हजारमध्ये आफूहरूलाई ५० हजार मात्र दिने भनेको पनि जनाए ।
पुनर्वर्गीकरणमा आएका तर शिविरमा नबसेका लडाकुमध्येबाट त्यस्तो रकम असुल गरिएको हुन सक्ने डिभिजन कार्यालयका एक कमान्डरले कान्तिपुरलाई बताए । ती कमान्डरले भने, 'विगतमा अनुशासनको कारबाहीमा परेकामध्येबाट त्यस्तो रकम लिएको हुन सक्छ, तर यकिन संख्या आउन बाँकी छ ।'
अर्का कमान्डरले भने स्वैच्छिक अवकाशमा गएका लडाकुहरूबाट लिएको रकम सदुपयोग हुन्छ/हुन्न भन्ने हेर्न बाँकी रहेको बताए । त्यस्ता करिब १ सय ५० लडाकु रहेको उनको अनुमान छ ।
 

दुई बस समितिको एकता
दीपक बुढा
सुर्खेतका दुई बस व्यवसायी समितिले कार्यगत एकता गरेका छन् । का“क्रेविहार बस व्यवसायी संघ र सुर्खेत यातायात समिति पदाधिकारीको आइतबार बसेको बैठकले कार्यगत एकता गर्ने निर्णय गरेको हो । स्थापना कालदेखिनै मध्यपश्चिम यातायात व्यवसायी संघ संग प्रतिस्पार्धा गर्दै आएको का“क्रेविहार बस व्यवसायी संघले सुर्खेत यातायात व्यवसायी संघ संग कार्यगत एकता गरेको हो । बस व्यवसायीहरुमा देखिएको अस्वस्थ प्रतिस्पर्धालाई हटाउ“दै व्यवसायीबिचको सम्बन्धमा सुधार ल्याउन कार्यगत एकता गरिएको का“क्रेविहार यातायात व्यवसायी संघका सचिव सुरज जि.सी.ले जानकारी दिए । कार्यगत एकता संगै पुरानै दररेट र रुट अनुसार यातायात सुविधा पु¥याउने उनले जानकारी दिए । का“क्रेविहार समितिले सुर्खेत–काठमाण्डौ, सुर्खेत–नेपालगंज, सुर्खेत–दैलेख, सुर्खेत–गुठु लगायतका क्षेत्रमा यातायात सेवा पु¥याउ“दै आएको थियो भने सुर्खेत यातायात समितिले हालै मात्र आफ्नो सेवा सुरु गरेको थियो ।  सुर्खेत यातायातले नेपालगंज–सुर्खेतमा सेवा पु¥याउ“दै आएको थियो । सुर्खेत यातायातका १४ र का“क्रेविहार यातायातका २७ बसहरु संचालनमा रहेका छन् । का“क्रेविहारले बस पार्कबाट र सुर्खेत यातातायले मंगलगडी चोकबाट सुविधा पु¥याउ“दै आएका थिए । अब एकै ठाउ“बाट  यात्रुलाई सेवा दिने जनार्ईएको छ ।