Hamro Khoj Online

फोहोर व्यवस्थापनमा बार्षिक ३० लाख बढी खर्च
फोहोरबाट मोहर बनाउने योजना असफल

खेमराज वली
सुर्खेत, २८ जेष्ठ ।
वीरेन्द्रनगर नगरपालिका सुर्खेतले नगर क्षेत्रको फोहोर व्यवस्थापन गर्नका लागि बार्षिक ३० लाख भन्दाबढी रकम खर्च गर्ने गरेको छ । फोहोर संकलन र व्यवस्थापनका लागि लाखौं रकम खर्च गरेपनि उपलब्धी भने अपेक्षाकृत हुन सकेको छैन् ।
वीरेन्द्रनगर क्षेत्रबाट निस्किएको फोहोरलाई मोहर बनाउने योजना समेत असफल भएको छ । नगर क्षेत्रबाट निस्कने कुहिने र नकुहिने फोहोरलाई बर्गिकरण गरि छुट्टा छुट्टै संकलन गर्ने योजना दुई बर्ष अघि नगरपालिकाले ल्याएको थियो ।
सोही योजना अनुसार नगर क्षेत्रमा राखिएका सफा घर समेत संरक्षण नहुँदा र उपयुक्त प्रयोगको अभावमा उल्टै फोहोर बढ्न थालेपछि नगरपालिकाले कार्यालय परिसरमा लिएर केही थन्काएको छ । नगरपालिकाले फोहोर व्यवस्थापनका लागि नगरपालिकाका विभिन्न क्षेत्रमा ११ वटा सफा घर राखेको थियो ।
नगरपालिकाले लिएको उद्देश्य अनुसार उक्त घरहरु प्रयोग हुन नसकेको प्रशासन तथा सामाजिक शाखा अधिकृत प्रकाश पौडेलले बताए । निर्माण गरिएका ११ वटामध्ये हाल चार वटा मात्रै सञ्चालनमा आएका छन् । सफाघरहरु जिर्ण भएपछि हाल नगरपालिकाको कार्यालयमा थन्काइएको छ । उक्त सफाघर निर्माण गर्नका लागि लाखौं रकम खर्च गरिएको थियो ।
सफाघरमा वर्गिकरण गरी छुट्याएको फोहार मंगलगडी चोक नजिकै निर्माण गरिएको कम्पोष्ट घरमा संकलन गरी मल उत्पादन गरेर कृषकहरुलाई सहुलियतमा मल विक्रि गर्ने नगरपालिकाले योजना बनाएको थियो । सफाघरको सहि प्रयोग हुन सक्दा कम्पोष्ट मल उत्पादनको काम पनि असफल भएको नगरपालिका सामाजिक शाखा अधिकृत पौडेलले बताए ।
फोहोर व्यवस्थापनका लागि जनताहरु नै आफै जागरुकहुनुपर्ने भन्दै दुई सय ५० वटा कक्पोष्ट जडिन (फोहोरबाट कम्पोष्ट मल बनाउने भाँडा) वितरण गरिएको थियो । नगरबासीले घरबाट निस्केको फोहोर कम्पोष्ट बनाई घर वरीपरीकै करेसाबारीमा प्रयोग गर्ने सहयोग पु¥याउने उद्देश्यले कम्पोष्ट विन (भाँडा) वितरण गरिएको थियो । वितरण गरिए पनि हाल करिब २५ वटा मात्र प्रयोगमा आएको नगरपालिकाले बताएको छ ।
नगरपालिका बजार क्षेत्रबाट दैनिक रुपमा करिब तीन टन फोहोर निस्कने गरेको छ । प्लास्ट्रिक पसल र मण्डिहरुबाट सबै भन्दा बढि फोहोर निस्कने गरेको हो । वीरेन्द्रगर–६ का घण्टाघरलाईन, बसपार्कलाईन, मंगलगढिचौक, मुख्य बजार, होटल भएको क्षेत्र, विभिन्न अस्पताल भएको स्थान, औद्योगिक क्षेत्र लगायतका स्थानबाट बढी फोहोर संकलन हुने गरेको छ ।
दैनिक रुपमा यसरी निस्कने फोहोर व्यवस्थापन भने हुन सकेको छैन् । वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाको कार्यालयले नगर क्षेत्रको फोहोर व्यवस्थापन कार्य गरेपनि पूर्णरुपमा फोहोर व्यवस्थापन हुन सकेको छैन् । दैनिक तीन टन फोहोर निस्किए पनि दिनमा साढे एक टन फोहोरको मात्रै व्यवस्थापनगर्न सकिएको नगरपालिकाका सामाजिक शाखा अधिकृत पौडेलले जानकारी दिए ।
उनले नगर क्षेत्रको फोहोर नगरपालिकाको कार्यालयको प्रयासले मात्रै कहिल्यै पनि व्यवस्थापन गर्न नसकिने बताए । नगरपालिकाले बार्षिक सरसफाईका लागि नियमित ३० लाख रुपैयाँ खर्च गर्दै आएको उनले बताए ।
यो बर्ष मात्रै नगर क्षेत्रको फोहोर व्यवस्थापनको लागि पूर्वाधार निर्माणमा ४७ लाख रकम खर्च गरिसकिएको पौडेलले बताए । पौडेलले फोहोर व्यवस्थापनमा बर्षेनी जनताको करबाट आम्दानी भएको रकम लगानी गर्नुपरेकोले जनतालाई घाटा भएको बताएका छन् । ‘यति रकम विकास निर्माणको कार्यमा लगाएमा धेरै फाईदा हुने थियो । एकातिर बर्षेनी सरसफाईको लगानी बढ्दै छ अर्को तिर उपलब्धी शुन्य जस्तै छ’–उनले बताए ।
बजारको फोहोर व्यवस्थापनमा टोल विकास समितिले सहयोग गरेका छन् । वीरेन्द्रनगर–६ हटियालाईनमा पावर टेलरको प्रयोग गर्ने गरिएको छ भने तल्लो बजार मंगलगढी क्षेत्रको फोहोर टोल विकास समितिले व्यवस्थापन गर्दै आएको छ । तल्लो बजारमा दुई वटा रेक्साको माध्यमबाट दैनिक रुपमा फोहोर व्यवस्थापन गरिएको जनाईएको छ ।
फोहोर व्यवस्थापन गर्ने क्रममा प्लास्ट्रिक जन्य बस्तुहरुको संकलन समेत गरेर विक्रि गरेको बताएको छ । कुइनेपानीमा संकलन गरिएको करिब १० हजार बराबर प्लास्ट्रिक विक्रि गरिएको बताइएको छ । कुइनेपानीमा जम्मा गरिएको फोहोरमा लगाइएको आगोको धुवाले भने नजिकैका स्थानीयबासी तथा रङ्गशालामा खेल्न आउने खेलाडिहरुलाई असज बनाएको उनीहरुले बताएका छन् । नगरपालिकामा सञ्चालन भएका विभिन्न नर्सिङ् होम, मेडिकलबाट निस्कने फोहोर भने फोहोर व्यवस्थापन ऐन २०६८ अनुसार सम्बन्धित क्षेत्रलेनै व्यवस्थापन गर्नुपर्ने प्राब्धान रहेको छ ।