Hamro Khoj Online

माथिल्लो कर्णाली जलविद्युत आयोजना
अवरोध भए प्रतिकार गर्ने
वातावरण प्रभाव मूल्याङन् सार्वजनिक

आयोजनाबाट प्रभावित
१२ गाविसका ११ हजार घरधुरी
६६.६४ हेक्टर क्षेत्रफल जंगल
१०,१८१.१० से.मि. भन्दामाथीका ३६ प्रजातिका रुख
२३६ घर परिवारको ४६.८५ हेक्टर नीजि जग्गा अधिग्रहण

आयोजनाबाट सहयोग
२७ प्रतिशत निःशुल्क शेयर
१२ प्रतिशत बिजुली
३० बर्षपछि सरकारलाई फिर्ता
१५९ वर्ग कि.मि. क्षेत्रमा २५,४५२५ बृक्षारोपण
३० शैयाको आधुनिक अस्पताल निर्माण
उच्च मावि विद्यालय र प्राविधिक विद्यालय संचालन
स्वास्थ्य चौकी, खानेपानी आयोजना र सामुदायिक वनलाई सहयोग
सुर्खेत (दैखख सात्तला), ३ असार ।
माथिल्लो कर्णाली जलविद्युत आयोजना (९०० मेघावट) निर्माण कार्यमा अवरोध भए त्यसको प्रतिकार गर्ने स्थानीयबासीन्दाले उद्घोष गरेका छन् । आइतबार दैलेखको सात्तला–१ मा आयोजित वातावरण प्रभाव मूल्याङ्कन सहित सार्वजनिक सुनुवाई कार्यक्रमका सहभागिहरुले उक्त घोषणा गरेका हुन् ।
आयोजना निर्माणले मध्यपश्चिमबासीलाई अन्धकारमुक्त बनाउँदै विकासको मुहार फेरिने भन्दै विरोधको नाममा अवरोध गर्न खोजिए त्यसको प्रतिकार गर्ने स्थानीयले उद्घोष गरेका हुन् । सार्वजनिक सुनुवाई कार्यक्रमका सहभागि दैलेख सात्तला–९ का जगत शाहीले भने ‘आयोजना निर्माण कम्पनीले हामीलाई शिक्षा, स्वास्थ्य, सडक, खानेपानी, रोजगारीमा ग्यारेन्टी गरिनुपर्छ । विकास निर्माणमा कसैले अवरोध पु¥याए हामी प्रतिकार गछौं ।’
यो वा त्यो नाममा कसैलेपनि अवरोध गर्न नहुने भन्दै यदी राष्ट्रघातीनै भए राष्ट्रप्रेमि खाका सहित निर्माणको जिम्मा लिनसक्नुपर्ने सहभागि स्थानीयबासीन्दाको भनाई थियो । यस अघि निर्माण कम्पनीको कार्यालयमा भएको अगजनीमा स्थानीयबासीन्दाको संलग्नता भएको भन्दै संचार माध्यममा आएको समाचारप्रति आपत्ती जनाएका थिए ।
कार्यक्रममा स्थानीयबासी तिलकबहादुर शाहीले आयोजना सुचारु हुनुपर्ने बताए । ‘विजुलीको सेयर प्रतिशतमा बृद्धि गर्न पहल थाल्नुपर्ने तर निर्माण कार्यमा भने अवरोध गर्नु हुँदैन्’ शाहीले भने ‘कुनै असहमतिका बुँद्धा भए त्यसलाई सुधार गर्न पहल गरौं तर विकास निर्माणमा अवरोध पु¥याउनु भएन ।’
आयोजना निर्माण तथा प्रभावित क्षेत्रका हजारौं स्थानीयबासीन्दाको सहभागिता रहेको उक्त कार्यक्रम चलिरहेको समयमा कालो झण्डा देखाउँन केही युवाहरु कार्यक्रम स्थल पुगेका थिए । स्थानीयबासीन्दाले प्रतिकार गरेपछि उनीहरु भागेको सत्तला सरोकार समितिका अध्यक्ष भक्तबहादुर थापाले जानकारी दिए । उनीहरुलाई स्थानीयले कुटपटि गर्न थालेपछि प्रहरीले उद्धार गरी घर पठाएको थियो ।
माथिल्लो कर्णाली जलविद्युत ९०० मेघावट आयोजनाका प्रभावित क्षेत्रका सुर्खेत, दैलेख र अछाम जिल्लाका १२ गाविसका स्थानीयबासीन्दाहरुको ठूलो संख्यामा उपस्थिति रहेको थियो । आयोजना स्थल दैलेख सत्तला गाविस डाब भन्ने ठाउँमा कार्यक्रम सम्पन्न भएको हो ।
सुर्खेत, दैलेख र अछाम जिल्लाको १२ गाविसका ११ हजार घरधुरी आयोजनाबाट प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रुपमा प्रभावित हुने जनाईएको छ । आयोजना निर्माणका क्रममा ६६.६४ हेक्टर क्षेत्रफल जंगल, १०,१८१.१० से.मि. भन्दामाथीका ३६ प्रजातिका रुख, २३६ घर परिवारको ४६.८५ हेक्टर नीजि जग्गा अधिग्रहणमा पर्ने प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ ।
त्यसैगरी ५५ घरपरिवारले आफुले प्रयोग गर्दै आईरहेका आवासीय तथा अन्य प्रयोजनका भौतिक संरचनाहरु गुमाउनुपर्ने, १८४ परवारले आफ्नो कृषि योग्य जमिन गुमाउनुपर्ने, नदिको बाँधदेखि ५४ कि.मी. नदी क्षेत्रमा माछा मारी जिविकोपार्जन गर्ने जाति प्रभावित हुने भएको छ ।
वातावरण मूल्याङकन प्रतिवेदनमा प्रभावित विरुवाको शोधभर्ना गर्ने, प्रभावित परिवारको स्थानान्तरण गर्ने र स्थानीयबासीन्दालाई अन्य पूर्वाधार निर्माणमा सहयोग गर्नुपर्ने उल्लेख गरिएको छ । १५९ वर्ग कि.मि. क्षेत्रमा २५,४५२५ वटा बृक्षारोपण, ३० शैयाको आधुनिक अस्पताल निर्माण, त्यस क्षेत्रमै एउटा उच्च मावि विद्यालय र प्राविधिक विद्यालय संचालन गर्नुपर्ने उल्लेख गरिएको छ । स्वास्थ्य चौकी, खानेपानी आयोजना र सामुदायिक वनलाई सहयोग पु¥याईने जनाईएको छ ।
कार्यक्रममा उर्जा मन्त्रालयका प्रविणराज अर्याल, वातावरण मन्त्रालय विदुर झा, विद्युत विकास बोर्डका मधु भेटुवाल सहितको टोली कार्यक्रममा सहभागि भएको थियो । तीन जिल्लाका प्रशासन कार्यालयका प्रतिनीधिहरु समेत उपस्थित रहेको आयोजनाका जनसम्पर्क अधिकृत तिलकराम अधिकारीले जानकारी दिए । कार्यक्रम निमित्त क्षेत्रीय प्रशासक सूर्य खत्रीको प्रमुख आतिथ्यता तथा सात्तला गाविस स्तरीय सरोकार समितिका अध्यक्ष भक्तबहादुर थापाको सभापतित्वमा सम्पन्न भएको थियो ।